Australia là một trong những quốc gia có đầu tư trực tiếp ra nước ngoài lớn trên thế giới. Trong gian đoạn 2016-2020, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Australia tăng liên tục, với tốc độ tăng trung bình 8,6%/năm. Tính lũy kế đến năm 2020, Australia là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ 15 trên thế giới, với giá trị đầu tư ra nước ngoài lên tới 627,3 tỷ USD, chiếm 1,6% tổng lượng đầu tư FDI của thế giới (Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, 2021). Các thị trường đầu tư FDI chính của Australia là Mỹ, Anh, EU, New Zealand, Canada, Trung Quốc, ASEAN…  

Khu vực ASEAN luôn nằm trong tốp điểm đến đầu tư FDI lớn nhất của Australia với giá trị đầu tư tăng liên tục trong giai đoạn 2016-2020 (trừ năm 2018). Năm 2020, tổng FDI của Australia vào khu vực này là 1,9 tỷ USD (chiếm 19,5% tổng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Australia), đứng thứ 2 trong số các thị trường thu hút được nhiều FDI nhất từ Australia - tăng 3 bậc so với vị trí số 5 của năm 2019 (Tổng cục Thống kê Australia, 2021). Trong ASEAN, các nước thu hút được đầu tư FDI của Australia lớn nhất là Singapore, Malaysia, và Indonesia.

Việt Nam đứng thứ 4 trong số các điểm đến của FDI Australia tại khu vực ASEAN năm 2019 nhưng giá trị đầu tư còn rất hạn chế. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam, nguồn vốn FDI của Australia vào Việt Nam trong giai đoạn 2010-2020 biến động không đều. Cụ thể, giai đoạn 2010-2016, sau khi Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Australia/New Zealand (AANZFTA) có hiệu lực năm 2010, vốn FDI của Australia vào Việt Nam có xu hướng tăng, đạt kỷ lục vào năm 2016 với tổng giá trị vốn cấp mới và điều chỉnh là 323,1 triệu USD. Tuy nhiên, giá trị đầu tư những năm sau đó biến động mạnh, giảm sâu vào các năm 2017 và 2018, phục hồi nhẹ vào năm 2019 (có thể do hiệu ứng tích cực từ việc Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến Bộ Xuyên Thái Bình Dương – CPTPP có hiệu lực đầu năm 2019 với Việt Nam), nhưng lại giảm mạnh vào năm 2020 (một phần do tác động của đại dịch COVID-19 toàn cầu. 

Tuy nhiên, tình hình đã được cải thiện phần nào trong năm 2021. Trong 11 tháng đầu năm 2021, có 30 dự án mới của các nhà đầu tư Australia vào Việt Nam với tổng số vốn là 38,5 triệu USD – gần về mức thu hút vốn mới của năm 2019. Tuy nhiên, cũng trong giai đoạn này có 8 doanh nghiệp Australia điều chỉnh vốn, với tổng lượng vốn điều chỉnh giảm 6,9 triệu USD – cho thấy dịch bệnh cũng đã khiến một số doanh nghiệp Australia phải thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam. 

Hình: Vốn đầu tư từ Australia vào Việt Nam giai đoạn 2010 – 2021

Tính luỹ kế đến ngày 20/11/2021, Australia đã đầu tư 545 dự án tại Việt Nam với tổng trị giá 1,94 tỷ USD, chiếm khoảng 0,5% tổng vốn đăng ký FDI vào Việt Nam. Với kết quả đó, Australia là nước đầu tư nước ngoài lớn thứ 19 của Việt Nam, đứng sau nhiều đối tác thậm chí còn chưa có FTA với Việt Nam như Đài Loan, Hoa Kỳ, Thuỵ Sĩ... Tính trung bình giá trị một dự án đầu tư của Australia tại Việt Nam là 3,56 triệu USD, thấp hơn nhiều so với giá trị trung bình một dự án FDI tại Việt Nam là 11,8 triệu USD. Một phần lý do có thể xuất phát từ thực tế là đa số các doanh nghiệp FDI Australia tại Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ - lĩnh vực không cần vốn đầu tư lớn như các lĩnh vực sản xuất.

Về cơ cấu vốn đầu tư trong giai đoạn 2010-2021, tổng lượng vốn FDI từ các dự án FDI mới của Australia có giá trị gần tương đương tổng lượng vốn điều chỉnh từ các dự án đang thực hiện, trái ngược hẳn với cơ cấu FDI chung của Việt Nam (lượng vốn cấp mới luôn cao gấp 2-3 lần lượng vốn điều chỉnh). Thực tế này cho thấy Việt Nam chưa thu hút được nhiều các nhà đầu tư mới từ Australia (lượng vốn đầu tư tăng thêm trung bình hàng năm vẫn phụ thuộc khoảng một nửa từ việc mở rộng đầu tư của các dự án đã có tại Việt Nam) mặc dù đã thuyết phục được các nhà đầu tư hiện có tiếp tục đầu tư. 

Nguồn: Trích dẫn "Báo cáo nghiên cứu: Đầu tư trực tiếp của Australia vào Việt Nam: Đánh giá hiệu quả thực tế và Những giải pháp chính sách" - Trung tâm WTO và Hội nhập

• Tương lai kinh tế chung của Australia với khu vực
• Khơi dậy tiềm năng hợp tác Việt Nam - Australia
• Việt Nam mong muốn thu hút thêm nhiều nhà đầu tư đến từ Australia
• FDI Australia tại Việt Nam: Diễn tiến tình hình FDI của Việt Nam qua các năm
• FDI Australia tại Việt Nam: Hiện trạng mức độ liên kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp Việt Nam