Dịch bệnh COVID-19 xuất hiện tại Việt Nam từ đầu năm 2020 và đã gây ra những hậu quả chưa từng có tiền lệ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp tại Việt Nam, bao gồm cả các FDI. Theo Báo cáo “Tác động của dịch bệnh COVID đối với doanh nghiệp Việt Nam” do VCCI thực hiện từ kết quả Điều tra doanh nghiệp năm 2020, có tới 88% doanh nghiệp FDI phản hồi họ bị tác động tiêu cực (hoàn toàn hoặc phần lớn là tiêu cực) từ dịch bệnh COVID-19. Chỉ có một số ít doanh nghiệp FDI không bị ảnh hưởng gì (11%), hoặc được hưởng lợi - ảnh hưởng tích cực (1%) từ dịch bệnh. Các doanh nghiệp Australia được suy đoán cũng bị ảnh hưởng tương tự như tình hình chung của tất cả các FDI tại Việt Nam. 

Hình 1: Tác động của dịch bệnh COVID-19 tới các doanh nghiệp FDI Việt Nam năm 2020

Các lĩnh vực mà doanh nghiệp FDI tại Việt Nam bị tác động nhiều nhất bởi dịch bệnh COVID-19 trong năm 2020 bao gồm nhiều lĩnh vực mà các doanh nghiệp Australia đang hoạt động như: bất động sản, nông nghiệp, thủy sản, giáo dục, xây dựng, các ngành công nghiệp chế biến chế tạo (dệt may, đồ da, điện tử, máy tính…) (Hình 22).  Do đó có thể dự đoán được phần lớn các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam đều bị ảnh hưởng tiêu cực ít nhiều bởi dịch bệnh này.

Hình 2: Tác động của dịch bệnh Covid-19 đến các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam theo ngành nghề sản xuất kinh doanh (% lựa chọn phần lớn/hoàn toàn tiêu cực

Những tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 đến doanh nghiệp Australia tại Việt Nam có thể ở nhiều khía cạnh khác nhau như tiếp cận khách hàng, chuỗi cung ứng, lao động, dòng tiền… khiến doanh nghiệp phải vất vả xoay xở để ứng phó với những thay đổi, biến động do dịch bệnh gây ra. Mặc dù vậy các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam ít bị ảnh hưởng về lợi nhuận hơn so với các doanh nghiệp Australia tại một số nước ASEAN khác. 

Cụ thể, theo Khảo sát của Auscham ASEAN năm 2021, số doanh nghiệp Australia tại Việt Nam phản hồi cho biết lợi nhuận của họ năm 2020 so với 2019 bị giảm từ 5% trở lên do dịch bệnh chiếm khoảng 32% – thấp hơn tỷ lệ 40% của chung tất cả các doanh nghiệp Australia tại khu vực ASEAN. Tỷ lệ các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam có lợi nhuận thay đổi không đáng kể là khoảng 24% - tương đương mức của tất cả các doanh nghiệp Australia tại ASEAN. Trong khi đó, có tới 44% doanh nghiệp Australia tại Việt Nam có lợi nhuận tăng từ 5% trở lên, cao hơn tỷ lệ chung 36% của tất cả các doanh nghiệp Australia tại khu vực ASEAN. 

Thực trạng trên có thể lý giải một phần bởi năm 2020 dịch bệnh tại Việt Nam được kiểm soát tốt hơn nhiều các nước khác trong khu vực, nên các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam nói chung và FDI Australia nói riêng cũng ít bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh hơn các nước khác. 

Năm 2021, diễn biến của dịch bệnh COVID-19 tại Việt Nam trở nên nghiêm trọng hơn năm 2020. Đặc biệt, đợt dịch thứ 4 bùng phát từ cuối tháng 4, diễn biến nặng tại TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành phía Nam đã gây ra nhiều xáo trộn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp Australia tại Việt Nam. Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện tại chưa có một thống kê hay khảo sát nào về các thiệt hại mà FDI Australia tại Việt Nam gặp phải trong đợt dịch vừa qua. Mặc dù vậy, qua Khảo sát sâu của Nhóm nghiên cứu vào cuối năm 2021, chỉ có một số lượng nhỏ doanh nghiệp phản ánh dịch bệnh COVID-19 là một trong 03 yếu tố trở ngại nhất cho hoạt động kinh doanh của họ trong vòng 03 năm qua (2019-2021). Mặc dù kết quả này chưa thể đại diện cho một bức tranh tổng thể nhưng qua đó cũng có thể phần nào dự đoán mặc dù vẫn bị ảnh hưởng bởi đại dịch nhưng không nhiều doanh nghiệp FDI Australia bị thiệt hại đến mức trầm trọng bởi dịch bệnh này.

Hình 3: Tác động của dịch bệnh COVID-19 tới lợi nhuận của các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam và tại khu vực ASEAN

Nguồn: Trích dẫn "Báo cáo nghiên cứu: Đầu tư trực tiếp của Australia vào Việt Nam: Đánh giá hiệu quả thực tế và Những giải pháp chính sách" - Trung tâm WTO và Hội nhập

• Tương lai kinh tế chung của Australia với khu vực
• Khơi dậy tiềm năng hợp tác Việt Nam - Australia
• Việt Nam mong muốn thu hút thêm nhiều nhà đầu tư đến từ Australia
• FDI Australia tại Việt Nam: Diễn tiến tình hình FDI của Việt Nam qua các năm
• FDI Australia tại Việt Nam: Hiện trạng mức độ liên kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp Việt Nam