Mặc dù môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam vần còn tồn tại một số vấn đề bất cập, gây trở ngại cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam nhưng đa số các doanh nghiệp này đều có dự đoán khá tích cực về môi trường đầu tư Việt Nam trong thời gian tới, từ đó cũng lên những kế hoạch khả quan cho hoạt động kinh doanh của mình trong tương lai gần. 

Dự đoán về môi trường đầu tư của Việt Nam

Khi được hỏi về dự đoán của doanh nghiệp đối với sự thay đổi các yếu tố của môi trường đầu tư – kinh doanh ở Việt Nam trong khoảng 3-5 năm tới, đa số các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam có cái nhìn khả quan về hầu hết các yếu tố.

Các yếu tố nhận được nhiều đánh giá tích cực nhất, được dự đoán sẽ thay đổi theo hướng thuận lợi hơn trong tương lai gần là: Mức độ kết nối của thị trường Việt Nam với thị trường Australia và thế giới thông qua các FTA, Cơ sở hạ tầng, Triển vọng thị trường Việt Nam, Nguồn lao động, Các chính sách và quy định về đầu tư, Mức độ sẵn có của các ngành công nghiệp hỗ trợ. Đáng chú ý trong số các yếu tố này có nhiều yếu tố hiện đang được coi là gây nhiều cản trở đối với các nhà đầu tư Australia như Cơ sở hạ tầng, Các chính sách và quy định về đầu tư, Mức độ sẵn có của các ngành công nghiệp hỗ trợ, Nguồn lao động (ở khía cạnh lao động chất lượng cao). Điều này cho thấy nhiều nhà đầu tư Australia tin tưởng các hạn chế này của môi trường đầu tư Việt Nam sẽ được cải thiện trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, không ngạc nhiên khi một số yếu tố của môi trường đầu tư Việt Nam khá ổn định trong thời gian qua (Tình hình chính trị - xã hội), hoặc có thay đổi cũng không đáng kể hoặc đạt được kỳ vọng của các nhà đầu tư Australia tại Việt Nam (Kiểm soát hối lộ và tham nhũng, Hiệu quả thực thi pháp luật) được nhiều doanh nghiệp đánh giá là sẽ không có thay đổi gì đáng kể trong thời gian tới. Hệ thống thuế của Việt Nam vốn bị nhiều doanh nghiệp Australia phàn nàn và họ cũng không tin tưởng rằng sẽ có sự cải thiện trong tương lai khi có đến phân nửa doanh nghiệp phản hồi cho rằng sẽ không có sự thay đổi nào đáng kể hoặc có thay đổi cũng không cải thiện được nhiều, và thậm chí một số doanh nghiệp còn cho rằng hệ thống thuế còn có thể thay đổi theo hướng khó khăn hơn. Ngoài hệ thống thuế, vấn đề Thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước cũng có một số doanh nghiệp lo lắng rằng sẽ trở nên phiền hà hơn trong thời gian tới. 

Đối với yếu tố “Khả năng kiểm soát các nhân tố bất ngờ” bao gồm việc kiểm soát dịch bệnh COVID-19, mặc dù khảo sát được thực hiện trong giai đoạn dịch bệnh đang diễn biến khá trầm trọng tại nhiều địa phương của Việt Nam nhưng vẫn có hơn 1/3 số doanh nghiệp Australia phản hồi cho rằng tình hình dịch bệnh sẽ được cải thiện trong thời gian tới, và chỉ một số ít doanh nghiệp đánh giá tình hình sẽ diễn tiến xấu hơn. 

Hình 1: Dự đoán của các doanh nghiệp Australia tại Việt Nam về môi trường đầu tư – kinh doanh của Việt Nam trong tương lai

Kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp

Theo Điều tra PCI năm 2020, có khoảng 25% số doanh nghiệp Australia phản hồi khảo sát cho biết họ sẽ gia tăng quy mô kinh doanh trong 2 năm tới (tức năm 2021 và 2022). Tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn đáng kể so với tỷ lệ của các nhà đầu tư FDI từ các nước khác, như Hoa Kỳ (60%), Đức (50%), Singapore (46%), Nhật Bản (44%). Trong khi đó, tỷ lệ các doanh nghiệp Australia dự kiến sẽ tiếp tục kinh doanh với quy mô hiện tại, hoặc sẽ giảm quy mô thậm chí đóng cửa doanh nghiệp lại cao hơn hầu hết các nước trên. Điều này cho thấy mặc dù tỏ ra lạc quan về thị trường Việt Nam nhưng các doanh nghiệp Australia mặc vẫn thận trọng hơn các FDI từ các nước khác. Hoặc có thể do tỷ lệ các doanh nghiệp FDI Australia hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ (lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh COVID-19) nhiều hơn FDI từ các nước khác nên tỷ lệ phản hồi lạc quan cũng thấp hơn của các nước khác. 

Còn theo Khảo sát sâu của Nhóm nghiên cứu vào giai đoạn cuối năm 2021 khi mà dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến khá nghiêm trọng ở một số tỉnh thành ở Việt Nam thì số doanh nghiệp phản hồi cho biết họ sẽ vẫn tăng vốn đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh tại Việt Nam trong thời gian tới vẫn chiếm hơn một nửa. Số doanh nghiệp dự kiến sẽ giữ nguyên vốn chiếm khoảng 1/3 và rất ít doanh nghiệp phải hồi cho biết sẽ giảm vốn Điều này có thể là do nhiều doanh nghiệp Australia tại Việt Nam đã làm quen với tình hình dịch bệnh và có các giải pháp thay đổi để thích ứng trong năm 2021 nên có cái nhìn lạc quan hơn về tương lai trong kế hoạch kinh doanh của mình. 

Hình 2: Kế hoạch của doanh nghiệp Australia tại Việt Nam trong 2 năm tới

Nguồn: Trích dẫn "Báo cáo nghiên cứu: Đầu tư trực tiếp của Australia vào Việt Nam: Đánh giá hiệu quả thực tế và Những giải pháp chính sách" - Trung tâm WTO và Hội nhập

• Tương lai kinh tế chung của Australia với khu vực
• Khơi dậy tiềm năng hợp tác Việt Nam - Australia
• Việt Nam mong muốn thu hút thêm nhiều nhà đầu tư đến từ Australia
• FDI Australia tại Việt Nam: Diễn tiến tình hình FDI của Việt Nam qua các năm
• FDI Australia tại Việt Nam: Hiện trạng mức độ liên kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp Việt Nam