Về kênh phân phối hàng hóa

Tại Nhật Bản, hàng hóa được phân phối bán lẻ qua nhiều kênh khác nhau như siêu thị, cửa hàng bách hóa, cửa hàng chuyên dụng, cửa hàng tiện lợi và các cửa hàng giảm giá…

Quy mô thị trường bán lẻ của Nhật Bản có xu hướng mở rộng theo thời gian. Trong giai đoạn 2013-2022, doanh thu bán lẻ tại Nhật Bản tăng từ 138,9 nghìn tỷ JPY năm 2013 đến 154,4 nghìn tỷ JYP năm 2022 (Statista.com, 2024). Trong đó, ngành bán lẻ thực phẩm và đồ uống ghi nhận mức doanh thu bán lẻ lớn nhất với 45 nghìn tỷ JPY năm 2022 (chiếm khoảng 29% tổng doanh thu bán lẻ tại Nhật Bản).  

Bảng: Hệ thống phân phối của Nhật Bản

Nguồn: Tổng hợp của TTWTO-VCCI từ số liệu của Santandertrade, 2023

Thương mại điện tử đang ngày càng phát triển tại thị trường Nhật Bản với nhu cầu mua sắm trực tuyến ngày một tăng. Nhật Bản hiện đang là thị trường thương mại điện tử lớn thứ 5 thế giới (chỉ sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, Anh và Hàn Quốc). Các loại hàng hóa được mua trực tuyến phổ biến nhất là các sản phẩm thời trang, đồ gia dụng và đồ điện tử. Các trang thương mại điện tử phổ biến tại Nhật Bản có thể kể đến như Amazon.co.jp, Rakuten.co.jp, Shopping.yahoo.co.jp, Zozo.jp, Mercari.com/jp/… 

Tuy vậy, người tiêu dùng Nhật Bản vẫn ưa chuộng mua sắm một số sản phẩm (như hàng hóa thiết yếu, thực phẩm, mỹ phẩm…) tại các cửa hàng bán lẻ truyền thống. Trong đó, cửa hàng tiện lợi (còn gọi là konbini) được xem là kênh bán hàng có lợi thế cạnh tranh cao nhất tại Nhật Bản nhờ mạng lưới các cửa hàng dày đặc, dễ dàng tiếp cận, cho phép người tiêu dùng có thể mua sắm nhanh chóng nhiều mặt hàng tạp hóa, đặc biệt phù hợp với lối sống bận rộn tại đất nước này. 

Về kênh nhập khẩu hàng hóa

Hàng hóa nhập khẩu có thể tiếp cận thị trường Nhật Bản thông qua nhiều kênh khác nhau phụ thuộc vào từng loại sản phẩm, các cân nhắc về tài chính cũng như các yếu tố khác như quy mô thị trường, nhu cầu và tiềm năng bán hàng trong dài hạn.

Sau đây là một số kênh nhập khẩu hàng hóa nước ngoài vào Nhật Bản phổ biến:

•    Qua hiện diện thương mại tại Nhật Bản

Các công ty nước ngoài thành lập hiện diện thương mại (thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hợp đồng hợp tác kinh doanh, thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện…) tại Nhật Bản để thực hiện việc nhập khẩu, phân phối cho các đại lý, cửa hàng hoặc bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Đây là một hình thức hiệu quả để tiếp cận thị trường, tuy nhiên hình thức này phù hợp với các công ty lớn, giao dịch với số lượng nhiều và muốn phát triển lâu dài tại thị trường Nhật Bản. Lý do là việc thành lập và vận hành hiện diện thương mại đòi hỏi vốn đầu tư nhiều hơn so với các hình thức khác, thủ tục thành lập, quản lý cũng mất nhiều thời gian và chi phí hơn.

•    Qua đối tác nhập khẩu tại Nhật Bản

Đối tác nhập khẩu có thể là các đơn vị mua hàng để sử dụng trực tiếp cho mình (thiết bị công nghiệp lớn, có giá trị; nguyên nhiên liệu phục vụ sản xuất…) hoặc là các nhà nhập chuyên nghiệp.
Các đơn vị chuyên nhập khẩu của Nhật Bản chủ yếu là các nhà bán buôn, nhà phân phối hoặc các đại lý trung gian nhập khẩu hàng hóa để phân phối lại (ví dụ cho các cửa hàng, siêu thị, các đơn vị khác có nhu cầu). Hàng hóa nhập khẩu thông qua các đơn vị nhập khẩu chuyên nghiệp này thường là các máy móc thiết bị nhỏ, vật tư công nghiệp phổ biến và hàng hóa tiêu dùng.

•    Qua kênh mua sắm trực tuyến nước ngoài

Nhà cung cấp nước ngoài cũng có thể bán hàng trực tiếp cho người mua tại Nhật Bản thông qua các kênh thương mại điện tử như: Amazon, Rakuten, Zozo, Mercari… Hình thức này ngày càng trở nên phổ biến tại Nhật Bản để mua sắm hàng hóa quốc tế, tuy nhiên thường chỉ thích hợp với các sản phẩm tiêu dùng.

Nguồn: Trung tâm WTO và Hội nhập - VCCI

• Quy mô thị trường Nhật Bản
• Hoạt động trao đổi thương mại của Nhật Bản
• Đặc điểm tiêu dùng của người Nhật Bản
• Tình hình xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản