FTA

Hai năm thực thi EVFTA: Những lực cản khiến doanh nghiệp khó hiện thực cơ hội từ EVFTA và các FTA

12/05/2023    119

Để thu thập các thông tin thực tiễn về việc thực hiện EVFTA của các doanh nghiệp, năm 2022, Nhóm nghiên cứu của VCCI đã triển khai một Khảo sát về thực tế hoạt động và cảm nhận của doanh nghiệp về kinh doanh trong bối cảnh thực thi EVFTA hai năm vừa qua cũng như hội nhập FTA nói chung.

Mặc dù có kỳ vọng rất cao về các lợi ích mà EVFTA và các FTA có thể mang lại, các doanh nghiệp cũng nhận diện khá rõ về các lực cản có thể làm khó họ trong quá trình hiện thực hóa các cơ hội lợi ích này.

Trong so sánh với kết quả các Khảo sát tương tự mà VCCI thực hiện năm 2016 và 2020, kết quả Khảo sát lần này cho thấy dù các lực cản vẫn còn là vấn đề lớn với nhiều doanh nghiệp, tình hình chung đã có những dấu hiệu lạc quan hơn. Cụ thể:

  • Ngoại trừ sự gia tăng khó khăn từ biến động và bất định của thị trường, ở tất cả các khía cạnh khác, tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn đều giảm so với 2020, giảm mạnh so với 2016. Trong tổng thể, các lực cản xuất phát từ nguyên nhân chủ quan khiến doanh nghiệp khó tận dụng cơ hội từ các FTA đã giảm từ khoảng 1/2 tới 2/3 hiện tại so với 6 năm trước đây.
  • Doanh nghiệp ghi nhận sự cải thiện ấn tượng trong cách thức tổ chức thực thi các FTA của các cơ quan có thẩm quyền (từ chỗ có tới 81,5% doanh nghiệp cho rằng đây là yếu tố cản trở, tỷ lệ này đã giảm gần một nửa vào năm 2020 còn 41,2% và đến 2022 đây chỉ còn là rào cản với 28,2% doanh nghiệp). Dù vậy, trong bối cảnh cứ có 10 doanh nghiệp thì có xấp xỉ 3 phàn nàn về sự chậm chạp, vướng mắc, thiếu linh hoạt của các cơ quan thực thi FTA hay cứ 4 doanh nghiệp thì có 1 đánh giá môi trường kinh doanh chưa thuận lợi và còn những cản trở bất hợp lý, rõ ràng câu chuyện cải cách thể chế nói chung và tổ chức thực thi các FTA nói riêng vẫn rất thời sự.
  • Về năng lực cạnh tranh, mặc dù vẫn còn là rào cản với 46,4% doanh nghiệp, có vẻ như các doanh nghiệp đã tự tin hơn chút ít về khía cạnh này so với 2020, càng tự tin hơn nhiều so với năm 2016. Trong bối cảnh phần lớn doanh nghiệp vừa thoát ra khỏi giai đoạn khó khăn chưa từng có do dịch bệnh COVID và những diễn biến khác, sự tự tin này là rất quý giá. Thêm nữa, các kết quả Khảo sát cũng cho thấy khác với 5-7 năm trước, doanh nghiệp đang tự nhận thức được lực cản lớn nhất là chính họ, là những hạn chế trong năng lực cạnh tranh của bản thân họ mà không phải các yếu tố bên ngoài về cơ chế, chính sách của Nhà nước hay môi trường kinh doanh.
  • Đã có sự cải thiện đáng kể về hiệu quả công tác phổ biến tuyên truyền và tổ chức thực thi cam kết của các cơ quan có thẩm quyền được ghi nhận trong kết quả Khảo sát năm nay. Cụ thể, nếu như năm 2016, các vấn đề như thiếu thông tin cam kết, vướng mắc, khó khăn trong tổ chức thực thi cam kết của các cơ quan có thẩm quyền, hay môi trường kinh doanh kém thuận lợi đứng trong tốp các rào cản lớn nhất khiến doanh nghiệp không thể hưởng lợi từ các FTA thì nay tình hình đã được cải thiện đáng kể. Tuy vậy, dường như các nỗ lực vẫn còn phải tiếp tục, thậm chí với yêu cầu cao hơn, khi mà mặc dù trên thực tế đã có rất nhiều sản phẩm tuyên truyền FTA có chất lượng từ cả các cơ quan Nhà nước, VCCI, vẫn có 40,1% doanh nghiệp cho biết họ thiếu thông tin cần thiết để hiểu và vận dụng cam kết.

Hình - Những yếu tố cản trở doanh nghiệp hưởng lợi từ các FTA

Nguồn: Khảo sát của VCCI 2016, 2020, 2022

 

Nguồn: Trích dẫn Báo cáo “Việt Nam sau 02 năm thực thi Hiệp định EVFTA từ góc nhìn doanh nghiệp” – Trung tâm WTO và Hội nhập

Các bài khác