Tin tức

Tăng hạng từ áp lực bên ngoài

18/06/2010    109

Một lần nữa Việt Nam có cơ hội nhìn lại môi trường thương mại thông qua bảng xếp hạng về chỉ số thúc đẩy thương mại (ETI - Enabling Trade Index) 2010 do Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố hồi cuối tuần qua.

Tăng 18 bậc nhờ sự tiến bộ về tiếp cận thị trường

Trước hết, báo cáo xếp hạng môi trường thương mại của WEF dựa trên bốn chỉ số chính là tiếp cận thị trường, quản lý biên mậu, cơ sở hạ tầng giao thông cũng như công nghệ thông tin; và môi trường kinh doanh.

Việt Nam đã có sự tiến bộ đáng kể trong bảng xếp hạng, khi từ vị trí thứ 89 của năm ngoái vọt lên thứ 71/125 trong năm nay. Việt Nam cũng là quốc gia duy nhất trong khối ASEAN (chỉ có bảy nước thành viên tham gia) có sự thăng hạng. Ngoài Singapore tiếp tục đứng đầu bảng xếp hạng (hai năm liền), các nước ASEAN còn lại đều bị tụt hạng: Malaysia giảm hai bậc, từ 28 xuống 30; Thái Lan giảm 10 bậc, từ 50 xuống 60; Indonesia giảm 6 bậc, từ 62 xuống 68, Philippines giảm 10 bậc, từ 82 xuống 92 và cuối cùng là Campuchia giảm 11 bậc, từ 91 xuống 102.

Báo cáo của WEF nhận định sự tiến bộ của Việt Nam chủ yếu nhờ vào việc Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), qua đó thực hiện các cam kết WTO về mở cửa thị trường, giảm thuế... dẫn đến việc tự do hóa thương mại hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, cũng theo nhận định của báo cáo, biểu thuế của Việt Nam khá phức tạp, vì vậy nếu Việt Nam cải thiện được điểm yếu này thì sẽ giúp nâng cao thứ hạng ở chỉ tiêu này (hiện xếp thứ 66/125).

Thực vậy, chỉ xét trong khu vực ASEAN ở chỉ số tiếp cận thị trường, Việt Nam chỉ đứng sau Singapore và Malaysia, và xếp trên cả Thái Lan, Indonesia, Philippines và Campuchia.

Còn nếu đi sâu vào các chỉ số thành phần thì Việt Nam xếp sau ba nước Singapore, Malaysia và Indonesia về tiếp cận thị trường trong nước và chỉ đứng trên Indonesia về chỉ số tiếp cận thị trường nước ngoài.

Báo cáo cũng nhận định Việt Nam có những tiến bộ nhanh về môi trường công nghệ thông tin, qua đó phần nào giúp cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa thuận tiện hơn. Số thuê bao điện thoại di động tăng nhanh, ở khu vực ASEAN tăng bình quân mỗi năm 23% trong giai đoạn 2000-2008, riêng Việt Nam con số này lên đến 68%. Tuy nhiên, theo báo cáo, việc ứng dụng công nghệ thông tin ở khu vực ASEAN nói chung còn hạn chế, trừ hai nước Singapore và Malaysia (đứng ở vị trí nửa trên của bảng xếp hạng về tiêu chí này).

Những lĩnh vực cần cải thiện

Ngoài chỉ số tiếp cận thị trường mà Việt Nam đạt điểm cao nhất (4,4/7, hạng 50), ba chỉ số còn lại Việt Nam đều có điểm số và thứ hạng thấp, trong đó thấp nhất là chỉ số quản lý biên mậu (hạng 88/125). Nhận định trong báo cáo cho rằng mặc dù Việt Nam cũng có một số cải thiện nhất định nhưng không nhiều, trong khi các nước khác tiến nhanh hơn thì kết quả này không phải là điều khó hiểu.

Khi nói đến quản lý biên mậu, các tác giả bản báo cáo muốn đề cập đến thời gian cần thiết để xuất nhập khẩu hàng hóa, khối lượng giấy tờ, thủ tục, sự minh bạch trong lĩnh vực này, rồi vấn đề tham nhũng, hối lộ...

Việt Nam bị đánh giá thấp ở thủ tục hải quan - bị doanh nghiệp cho là một gánh nặng và tốn nhiều thời gian. Bên cạnh đó, Việt Nam chỉ đạt 3,3 điểm trên thang điểm 12 về chỉ số dịch vụ hải quan và đứng thứ 109/125.

Ngoài ra, báo cáo còn cho rằng những nỗ lực cải thiện của Việt Nam ở chỉ số quản lý biên mậu sẽ không đem lại kết quả nếu như nạn tham nhũng không được giải quyết sớm và rốt ráo.

Cơ sở hạ tầng giao thông là một điểm yếu khác của Việt Nam trong việc thúc đẩy thương mại phát triển. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam (xếp thứ 103), cùng với các nước Indonesia (80), Philippines (106) và Campuchia (115), đều bộc lộ những hạn chế rất lớn trên cả bốn phương thức vận chuyển (hàng không, đường sắt, đường bộ và đường biển), trong đó hệ thống cảng biển là mối quan tâm lớn của các nhà đầu tư. Các nhà điều hành doanh nghiệp được hỏi trong cuộc khảo sát năm nay đều cho rằng cơ sở hạ tầng giao thông yếu kém là một trong những khó khăn lớn nhất của họ khi kinh doanh ở các nước này. Một đất nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình 6-8% như Việt Nam thì cần phải giải quyết những nút thắt cổ chai về cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu phát triển.

Về môi trường kinh doanh, Việt Nam đứng thứ 64 trong bảng xếp hạng và có những kết quả tốt xấu lẫn lộn. Riêng về môi trường pháp lý, Việt Nam bị đánh giá thấp (xếp thứ 102) ở việc hạn chế quyền sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, trong khi đó lại được đánh giá rất cao (hạng 26) về những quy định thông thoáng trong lĩnh vực đầu tư FDI, hay tính cạnh tranh của thị trường trong nước (xếp thứ 58). Báo cáo viết: “Một mặt Chính phủ nên tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng thị trường để hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu, mặt khác cũng cần phải tập trung vào một số vấn đề về điều hành kinh tế, chẳng hạn như nâng cao tính hiệu quả, tránh những tác động không đáng có và giảm bớt tình trạng tham nhũng”.

Nguồn: Thời báo Kinh tế Sài Gòn

Các bài khác