Bức tranh kinh tế thế giới năm 2010 đã khép lại với nhiều gam màu sáng tối. Ánh sáng đang phát đi từ các nền kinh tế châu Á, trong khi bóng tối đang bao phủ các nền kinh tế Âu - Mỹ.

Thấm thoát đã bốn năm trôi qua kể từ khi nước ta gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), bước vào sân chơi thương mại toàn cầu. Sau những phấn khích ban đầu, những lo âu tiếp nối trong mấy năm kinh tế thế giới và trong nước biến động dữ dội, giờ đây chúng ta có thể ghi nhận những gì từ cuộc chơi này?Sẽ cần những nghiên cứu để đánh giá đầy đủ, thấu đáo về bốn năm qua, nên bài viết nhỏ này chỉ nhằm chia sẻ một số suy nghĩ, cảm nhận dựa trên quan sát những gì diễn ra trong thực tế dễ thấy nhất, có liên quan trực tiếp tới việc nước ta tham gia tổ chức thương mại toàn cầu này.

Kết quả đáng kể nhất mà Việt Nam gặt hái được sau khi trở thành thành viên WTO, là gia tăng xuất khẩu và thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, từ góc nhìn của các doanh nghiệp, thì thuận lợi từ sự gia nhập WTO không thật sự rõ ràng, thậm chí có những ngành còn khó khăn hơn trước rất nhiều.Thuận lợi có, nhưng khó khăn cũng không ít

Nhập siêu từ Trung Quốc của Việt Nam đã lập “kỷ lục” chóng mặt: ước 12,6 tỷ USD, bằng tới 105% tổng mức nhập siêu của Việt Nam trong năm 2010. Điều gì sẽ xảy ra khi Việt Nam quá phụ thuộc vào một thị trường như vậy?Nhập siêu có thể là chuyện "bình thường" khi nền sản xuất Việt Nam vẫn còn yếu kém và nhu cầu cho tăng trưởng lại rất lớn. Trong thời toàn cầu hóa, khi nền kinh tế hội nhập sâu rộng thì việc Việt Nam "phụ thuộc" vào một số nước lớn có thể là dễ hiểu. Nhưng, sẽ là không bình thường, khi mức phụ thuộc đó quá lớn, quá tập trung ở một quốc gia: Trung Quốc.

Theo số liệu từ Bộ Ngoại giao, ba năm qua, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Nga – Việt tăng gấp đôi, đạt bình quân 1,8 tỷ USD/năm. Theo kế hoạch hành động trung hạn Nga – Việt trong lĩnh vực thương mại và đầu tư cho đến năm 2012 đang được triển khai, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai quốc gia sẽ đạt 3 tỷ USD vào năm 2012.

Văn phòng đại diện thương mại Mỹ ngày 23-12 yêu cầu Tổ chức thương mại thế giới (WTO) điều tra Trung Quốc trợ cấp cho các nhà sản xuất thiết bị điện gió theo khiếu nại của Liên đoàn công nhân gang thép Mỹ. Quan chức thương mại Mỹ cho biết chính phủ Trung Quốc khi phát trợ cấp đã yêu cầu các nhà sản xuất điện gió sử dụng thiết bị sản xuất trong nước, gây trở ngại cho các nhà sản xuất thiết bị điện gió của Mỹ khi xuất khẩu sang Trung Quốc.

Giá chè xuất khẩu của Việt Nam thời gian qua đã đạt mức bình quân 1.450 USD/tấn, đây được xem là mức tăng mạnh của giá chè so với nhiều năm trước đây. Số liệu từ Trung tâm Tin học và Thống kê (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) cho thấy, trong 11 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu được 125.000 tấn chè, kim ngạch đạt 182 triệu USD, tăng 11,5% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp hội Giày dép Brasil (Abicalçados), ngày 16 tháng 12 năm 2010, Chủ tịch Hiệp hội Giày dép Brasil - ông Milton Cardoso lo ngại về sự tăng trưởng giày dép nhập khẩu của Brasil trong 11 tháng năm 2010 từ các nước châu Á như: Indonesia, Malaysia và Việt Nam.  

Ngày 17/12, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được những cam kết cụ thể nhằm làm dịu căng thẳng gia tăng trong quan hệ thương mại giữa hai nước.

Ngay khi vừa được WWF tại 6 nước châu Âu gỡ khỏi “danh sách đỏ”, sản phẩm cá tra của Việt Nam lại tiếp tục phải đối mặt với khả năng bị áp mức thuế rất cao khi xuất khẩu vào thị trường Bazil.