Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) có thể tạo động lực tiếp theo cho tăng trưởng ở ASEAN, vốn thu hút ít hơn 1/3 vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) do hậu quả của đại dịch Covid-19. FDI vào ASEAN giảm 31% xuống 107 tỷ USD vào năm 2020; trên toàn cầu, mức giảm còn tồi tệ hơn -42%, theo dữ liệu từ Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD).

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực RCEP vừa được ký kết gần đây sẽ hình thành nên khu vực thương mại lớn nhất thế giới về kinh tế và dân số. Điều này có ý nghĩa gì lớn với Việt Nam và các nước thành viên trong khu vực.

Với quy mô GDP gần 27.000 tỷ USD, RCEP được kỳ vọng sẽ trở thành "lá bài" quan trọng để thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam.

Tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Việt Nam được đánh giá là một trong số các quốc gia hưởng lợi lớn nhất. Trong đó, có một số ngành hàng được hưởng lợi lớn, cũng có nhiều ngành hàng sẽ gặp bất lợi. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội từ RCEP, điều cốt lõi vẫn là tăng cường năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước, nhất là trong những lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế.

Thực thi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), thách thức đối với Việt Nam là làm sao tận dụng được hiệu quả các ưu đãi trong hiệp định này, đồng thời phải tăng cường được khả năng duy trì và cải thiện năng lực cạnh tranh xuất khẩu, giảm nhập siêu, tăng cường khả năng tự chủ của nền kinh tế.

CIEM cho rằng, nếu vẫn giữ tư duy chấp nhận nhập siêu, dùng đầu vào nhập khẩu từ RCEP để sản xuất, xuất khẩu sang các thị trường ngoài RCEP thì Việt Nam có thể đối diện với một loạt rủi ro lớn.

Một thách thức lớn với Việt Nam là RCEP có thể tạo ra nguy cơ chuyển hướng thương mại, cụ thể hơn là gia tăng cạnh tranh với Trung Quốc. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Tạp chí Hải quan đã trao đổi với bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đã được ký kết ở châu Á giữa 15 quốc gia, nhằm mục đích cắt giảm và bãi bỏ nhiều loại thuế quan trong những năm tới. Trong khi đó, nhiều đại diện doanh nghiệp lo ngại về nguy cơ mất tầm quan trọng của các cường quốc kinh tế phương Tây.

Hiệp định RCEP được kỳ vọng sớm đi vào thực hiện và cải thiện tiếp cận thị trường cho hàng xuất khẩu của Việt Nam. Dù vậy, thực tiễn nhập siêu của Việt Nam với khu vực RCEP trong những năm qua và hệ lụy từ gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch Covid-19 trong năm 2020 cũng khiến một số chuyên gia Việt Nam quan ngại về lợi ích mà Việt Nam có thể thu được từ RCEP, đặc biệt là ở một khía cạnh mới hơn là mức độ tự chủ của nền kinh tế.

Hiệp định RCEP khi thực thi không chỉ mở ra thị trường xuất khẩu rộng lớn, mà còn tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị và sản xuất của khu vực.