Ông Vũ Bá Phú – Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Cạnh tranh (Bộ Công Thương) - cho biết: 5 năm “chơi” với luật của WTO, các vụ việc liên quan đến cạnh tranh thương mại quốc tế đã không còn xa lạ với Việt Nam, nhưng các hiệp hội ngành hàng trong nước lại chưa biết đề xuất điều tra phòng vệ thương mại trên sân nhà.

Sau 5 năm gia nhập WTO, ông đánh giá như thế nào về công tác phòng vệ và cạnh tranh thương mại của Việt Nam?

- Từ năm 1994 đến nay, hàng xuất khẩu của Việt Nam đã phải đối mặt với 43 vụ điều tra phòng vệ thương mại (PVTM). Điều đó cho thấy, trước khi gia nhập WTO, hàng hóa của Việt Nam đã bị điều tra, áp dụng các biện pháp PVTM và xu hướng này gia tăng những năm gần đây.

Từ khi trở thành thành viên của WTO, Việt Nam đã có quyền sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp trong các vụ việc PVTM để bảo vệ lợi ích hợp pháp sản xuất trong nước. Điển hình là vụ Việt Nam kiện Hoa Kỳ ra WTO về phán quyết liên quan tới điều tra chống bán phá giá (CBPG) mặt hàng tôm. Chúng ta cũng đã tham dự nhiều phiên tranh tụng ở WTO với tư cách là bên thứ 3, nhằm tạo vị thế cho Việt Nam và gia tăng sức ép cho các đối tác thương mại trong quá trình ra phán quyết đối với hàng hóa xuất khẩu của ta.

Năm 2009, sau 2 năm gia nhập WTO, chúng ta đã khởi động điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng kính nổi nhập khẩu vào Việt Nam. Quyết định cuối cùng của Bộ trưởng Bộ Công Thương là không áp dụng chế tài nào với kính nổi nhập khẩu, song việc khởi động điều tra đã giúp các DN sản xuất kính vượt qua giai đoạn khó khăn nhất và giúp cơ quan nhà nước về điều tra PVTM Việt Nam tích lũy kinh nghiệm.

Nhận định của ông về công tác phòng vệ thương mại năm 2011?

- Năm 2011, nhờ có kinh nghiệm, hỗ trợ từ Chính phủ, các ngành sản xuất trong nước ngày càng có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc ứng phó hiệu quả với các vụ việc điều tra PVTM của các nước nhập khẩu. Điều này giúp nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế, xóa bỏ hình ảnh là một nước nhỏ, chỉ “chịu trận” trước những vụ điều tra của nước ngoài.

Trong năm qua, công tác PVTM đạt được những kết quả tích cực nhất định. Lần đầu tiên Việt Nam sử dụng thành công cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO và thắng Hoa Kỳ trong vụ việc tôm nước ấm đông lạnh tại WTO. Điều này giúp các DN xuất khẩu tôm Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường Hoa Kỳ, không cho phép Hoa Kỳ sử dụng các biện pháp tính toán bất hợp lý, gây thiệt hại cho DN xuất khẩu Việt Nam trong các vụ việc điều tra CBPG sau này.

Sản phẩm cá tra của Việt Nam đã đạt được mức CBPG thấp trong quyết định cuối cùng của Bộ Thương mại Hoa Kỳ nhờ có sự đấu tranh quyết liệt, vận động ngoại giao kết hợp với các biện pháp kỹ thuật, thuyết phục Hoa Kỳ tiếp tục sử dụng Bangladesh làm nước tham chiếu thay cho Philippines trong quá trình tính toán chi phí đầu vào, xác định biên độ phá giá trong cuộc rà soát hành chính lần thứ 6, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của mặt hàng cá tra, basa giúp người tiêu dùng quốc tế biết đến mặt hàng này nhiều hơn.

Đối với châu Âu, sản phẩm giày mũ da, thuế CBPG đã được dỡ bỏ sau 5 năm. Đó là kết quả của việc kết hợp khéo léo, hợp lý giữa sử dụng các biện pháp kỹ thuật và vận động ngoại giao ở các cấp, các ngành. Kết quả này giúp ngành giày Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường EU và từng bước trở lại thị trường này.

Nhưng việc sử dụng công cụ PVTM trên "sân nhà" chưa được chú ý?

- Trong năm 2011, chưa có vụ việc điều tra PVTM nào của Việt Nam đối với hàng hóa nhập khẩu được các ngành sản xuất trong nước đề xuất. Điều này cho thấy, các ngành sản xuất trong nước có thể còn ít biết hoặc chưa tận dụng hết “tác dụng” của công cụ này để bảo vệ một cách hợp pháp ngành sản xuất trong nước trước những hành vi cạnh tranh không lành mạnh (bán phá giá, nhận trợ cấp) của hàng hóa nhập khẩu.

Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo năm 2012 kinh tế toàn cầu đối mặt với bảo hộ tăng cao và ngày càng tinh vi. Ý kiến của ông về vấn đề này?

- IMF đã đúng khi đưa ra nhận xét này. Khi kinh tế toàn cầu khó khăn, cầu trong nước của các nền kinh tế sẽ tiếp tục suy giảm mạnh, Chính phủ các nước sẽ bị gia tăng sức ép phải tăng cường các biện pháp bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Trong đó, rào cản thương mại ở mức độ tinh vi và hiệu quả hơn là một lựa chọn ưa thích của các nền kinh tế, nhất là các nền kinh tế phát triển. Theo đó, các vụ điều tra CBPG, trợ cấp, tự vệ chắc chắn sẽ tăng mạnh tới mức có thể bị lạm dụng.

Vụ điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ gần đây nhất (tháng 11/2011) đối với mặt hàng ống thép cho thấy, thời gian tới, các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu nhỏ cũng có khả năng bị điều tra thuế CBPG. Cũng từ vụ việc này, nhiều mặt hàng sau khi bị nước nhập khẩu điều tra áp thuế ở các nước láng giềng đã lan sang Việt Nam. Vì vậy, các DN xuất khẩu Việt Nam cần theo dõi chặt chẽ hơn nữa tình hình thị trường xuất khẩu để có những phản ứng kịp thời, tránh nguy cơ bị áp các biện pháp PVTM.

Mặt khác, để giảm thiểu nguy cơ bị lạm dụng và đảm bảo ứng phó hiệu quả với các vụ điều tra phòng vệ của nước nhập khẩu, trước hết các DN, hiệp hội ngành hàng cần chủ động hơn nữa trong việc theo dõi, cảnh báo các nguy cơ, tránh tăng trưởng xuất khẩu đột biến trong thời gian ngắn một mặt hàng cụ thể vào các thị trường xuất khẩu. Các DN nên tăng cường cạnh tranh bằng chất lượng hàng hóa và dịch vụ khi phát triển thị trường. Nhằm giúp cung cấp các thông tin cảnh báo sớm nguy cơ bị điều tra CBPG từ các thị trường nhập khẩu, Bộ Công Thương đã vận hành hệ thống cảnh báo sớm các vụ điều tra CBPG từ năm 2010 tại địa chỉ: www.canhbaosom.vn.

Ngoài ra, để bảo vệ lợi ích của ngành hàng tại thị trường trong nước trước những hành vi cạnh tranh không lành mạnh của hàng hóa nhập khẩu, các DN, hiệp hội ngành hàng cần theo dõi chặt chẽ số liệu thống kê sản phẩm, hàng hóa nhập khẩu đang có hành vi bán phá giá, nhận trợ cấp để cạnh tranh không lành mạnh, thu thập chứng cứ cần thiết theo quy định của pháp luật PVTM, cung cấp cho cơ quan điều tra (Cục Quản lý Cạnh tranh – Bộ Công Thương) và đề xuất khởi xướng điều tra CBPG, chống trợ cấp hoặc tự vệ với hàng hóa nhập khẩu. Đây là biện pháp hiệu quả bảo vệ sản xuất trong nước, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái hiện nay.

Xin cảm ơn ông!

Nguồn: http://www.baocongthuong.com.vn

• EU doạ trả đũa quyết định tăng thuế thép của Mỹ
• Ông Trump và ông Tập sắp điện đàm về thương mại, sớm nhất trong tuần này
• Dự thảo quy định kiểu dáng sinh thái đối với điện thoại của EU
• Anh hối thúc chính quyền Tổng thống Trump thực hiện thỏa thuận thuế quan với thép
• Indonesia áp thuế tự vệ với sợi bông nhập khẩu: Doanh nghiệp Việt Nam đối mặt thách thức mới