Căng thẳng địa chính trị Mỹ - Trung Quốc gia tăng đang bắt đầu ảnh hưởng đến một "trận địa" khác – các tuyến cáp biển đối với luồng dữ liệu toàn cầu.

Lĩnh vực cáp ngầm dưới biển đang tăng tốc nhờ sự phát triển như vũ bão của internet và kinh tế số, đặc biệt là nhu cầu ngày càng tăng về lưu lượng dữ liệu từ dịch vụ truyền phát video và đám mây. Theo công ty nghiên cứu thị trường TeleGeography của Mỹ, khoảng 140.000 km cáp loại này sẽ được hoàn thành trong năm 2024, tăng 300% so với 5 năm trước.

Trong năm 2024, Trung Quốc dự kiến sẽ chỉ lắp đặt ba đường cáp mới - ít hơn một nửa số lượng dự kiến dành cho Singapore. Những đường cáp này là một phần trong chiến lược tăng cường khả năng kết nối toàn cầu của Trung Quốc, chạy từ Hồng Kông đến Hải Nam, sau đó tiếp tục đến Singapore, Pakistan, Saudi Arabia, Ai Cập và Pháp.

Trong khi đó, Google vừa công bố dự án trị giá 1 tỷ USD để xây dựng hai tuyến cáp ngầm dưới biển nối Nhật Bản, Guam và Hawaii trong tháng 4 vừa qua. Kế hoạch này nằm trong khuôn khổ cuộc gặp giữa Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây, với mục tiêu "để cải thiện cơ sở hạ tầng truyền thông kỹ thuật số giữa Hoa Kỳ, Nhật Bản và các quốc đảo Thái Bình Dương".

"Chiến tranh lạnh" dưới đáy biển

Giám đốc nghiên cứu của TeleGeography, Alan Mauldin, cho biết đằng sau sáng kiến công-tư dường như có sự phối hợp này là “cuộc chiến tranh lạnh dưới biển” giữa Mỹ và Trung Quốc.

Trung Quốc đã nổi lên như một siêu cường kinh tế cạnh tranh với Mỹ và hiện tiêu thụ lượng lớn dữ liệu, với hơn 15 tuyến cáp ngầm dài hơn 1.000 km. Tất cả đều được đưa vào sử dụng từ năm 1994, nối Trung Quốc và phần còn lại của thế giới.

Năm 2020, Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump, đã áp dụng sáng kiến Mạng sạch để loại các doanh nghiệp Trung Quốc khỏi các dự án cơ sở hạ tầng viễn thông với lý do đảm bảo an ninh dữ liệu. Kể từ đó, Mỹ vẫn giữ lập trường cứng rắn với Trung Quốc trong vấn đề này, như gây sức ép với Google và Meta xem xét các kế hoạch cáp ngầm của mình.

Với sức ép của Mỹ, sự hiện diện của Trung Quốc trong các mạng cáp ngầm dưới biển đang phai nhạt nhanh chóng, theo Nikkei. Ba tuyến cáp quốc tế kết nối Hồng Kông dự kiến hoàn thành vào năm 2025, nhưng sau đó không có dự án dưới biển nào được lên kế hoạch cho quốc gia này.

Ngược lại, Mỹ đang ráo riết trong lĩnh vực này, trước nhu cầu kết nối dữ liệu với Châu Á vẫn mạnh. Nước này có kế hoạch lắp đặt 4 đường cáp tới Nhật Bản và 7 đường cáp tới Singapore sau năm 2024. Ngoài ra, 9 đường cáp sẽ được lắp đặt tới Guam, nằm giữa đất liền Hoa Kỳ và Đông Nam Á.

Các công ty công nghệ Mỹ như Google hay Meta đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực này. Họ đã tham gia vào các dự án nhằm lắp đặt cáp ngầm quốc tế với tổng chiều dài 220.000 km từ năm 2021 đến năm 2025, chiếm 48% tổng số dự án mới trên toàn cầu.

Đông Nam Á trở thành tâm điểm mới

Sự cạnh tranh cáp ngầm cũng ảnh hưởng đến vị trí đặt trung tâm dữ liệu. Theo công ty Cushman & Wakefield của Mỹ dự báo, vào năm 2028, Đông Nam Á sẽ chiếm 11% doanh thu toàn cầu của các trung tâm dữ liệu, tăng từ 9% của năm 2023. Trong khi đó, Trung Quốc dự kiến sẽ giảm từ 9% hiện nay xuống còn 7% sau 5 năm nữa. Mỹ dự kiến cũng sẽ giảm xuống còn 38% từ 49%.

Từng bị coi là vùng trũng công nghệ, giờ đây Đông Nam Á đang nhanh chóng nổi lên như một trung tâm hấp dẫn của ngành. Các CEO của Apple, Microsoft và Nvidia nằm trong số những ông lớn trong ngành công nghệ và điện toán đám mây đã đến đây trong năm qua. Những cam kết đầu tư hàng tỷ USD đã được đưa ra, từ Indonesia, Việt Nam cho tới Malaysia.

Tiềm năng màu mỡ về kinh tế số của khu vực nhờ lượng lớn dân số trẻ hào hứng đón nhận các xu hướng phát trực tuyến video, mua sắm trực tuyến và AI tạo sinh khiến nhu cầu dữ liệu tại đây tăng cao. Trong đó, cáp ngầm và trung tâm cuộc gọi được xem là hai trụ cột tối quan trọng của cơ sở hạ tầng kỹ thuật số giúp truyền tải lượng lớn dữ liệu.

Theo dữ liệu của Cushman & Wakefield, nhu cầu trung tâm dữ liệu ở Đông Nam Á và Bắc Á dự kiến sẽ tăng khoảng 25% mỗi năm cho đến năm 2028. Con số này ở Mỹ là 14% một năm.

Điều đó có nghĩa là cần có nhiều trung tâm dữ liệu hơn để lưu trữ và xử lý lượng thông tin khổng lồ được truyền đi giữa người sáng tạo nội dung, công ty và khách hàng. Điều này lý giải vì sao chỉ tính riêng mảng trung tâm dữ liệu, các công ty lớn nhất thế giới dự kiến sẽ chi tới 60 tỷ USD trong vài năm tới.

Tại Đông Nam Á, mạng lưới cáp ngầm Apricot trải dài khoảng 12.000 km trên khắp khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến sẽ ra mắt trong 2024. Dự án do Google đồng dẫn đầu này sẽ kết nối Nhật Bản, Đài Loan, Guam, Philippines, Indonesia và Singapore. Tuyến cáp này sẽ tăng đáng kể dung lượng băng thông giữa Đông Nam Á và Hoa Kỳ với công suất thiết kế trên 190 Tbps.

Nguồn: Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp

• Bản câu hỏi điều tra vụ việc liên quan đến sản phẩm thép mạ từ Trung Quốc và Hàn Quốc
• Ngành thép với những cuộc điều tra phòng vệ thương mại
• BRICS tạm dừng kết nạp thành viên mới
• Tắc nghẽn nghiêm trọng tại cảng container lớn thứ hai thế giới do tác động toàn cầu của Biển Đỏ
• Nguyên nhân Trung Quốc ngừng nhập sầu riêng từ một số vùng trồng Việt Nam