Trong 7 tháng đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng dệt may Việt Nam đạt 7,6 tỷ USD, tăng 30% so cùng kỳ; xuất khẩu giày dép đạt 3,6 tỷ USD, tăng 30,7%; xuất khẩu vali, túi xách, mũ, ví và dù các loại cũng tăng đến 35,6%.

Đơn hàng tăng do chuyển từ Trung Quốc

Theo hiệp hội Da giày Việt Nam (Lefaso), kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh gần đây là do các đơn đặt hàng chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam ngày một nhiều.

“Giá nhân công rẻ đang là lợi thế để Việt Nam nhận được hợp đồng từ Trung Quốc chạy sang”, ông Lê Trung Hải, phó tổng giám đốc tập đoàn dệt may Việt Nam (Vinatex) nhận xét.

Nhưng chỉ dựa vào lợi thế giá nhân công rẻ, trong thời gian tới, doanh nghiệp Việt Nam sẽ bị bất lợi khi giá lương công nhân ngành may đang phải tăng lên do áp lực giá cả và lương của các khu đô thị như TP.HCM, Hà Nội. Ông Lê Quang Hùng, chủ tịch hội đồng quản trị công ty may Garmex Sài Gòn cho rằng, “May gia công chỉ có thể lấp kín hợp đồng, tạo việc làm nuôi công nhân, khó mà kiếm lợi nhuận”.

Chính vì vậy, để thoát khỏi tình trạng gia công và tăng thêm lợi nhuận, theo phân tích của trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại - bộ Công Thương, giải pháp để theo kịp Trung Quốc là tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các nhà sản xuất dệt và may trong ASEAN để xây dựng chuỗi cung ứng trong khu vực. Một trong những mô hình hợp tác này là Safsa - chuỗi cung ứng dệt may chất lượng cao ASEAN.

Safsa mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp

Safsa - chuỗi cung ứng dệt may chất lượng cao ASEAN nằm trong dự án “Nâng cao tính cạnh tranh ASEAN” do cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ và Liên đoàn các nhà sản xuất dệt may ASEAN (AFTEX) phát triển từ năm 2009, hình thành trên cơ sở liên kết các nhà máy dệt và nhà máy may của khu vực thành một nhóm, để hoàn thành đơn hàng theo đúng yêu cầu.

Bà Đặng Phương Dung, tổng thư ký hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) nói, Safsa có thể được coi như giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp dệt may, cả bên cung cấp và khách hàng đều có lợi. Các nhà cung cấp sẽ chuyển dần từ gia công sản phẩm đơn thuần sang sản xuất dịch vụ trọn gói. Khách hàng sẽ tiết kiệm được thời gian và công sức, có nhiều sự lựa chọn về các nhà cung ứng dịch vụ hơn. Và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sẽ cao hơn nhiều so với việc tự thân vận động trên thị trường.

Cho tới nay Liên đoàn các nhà sản xuất dệt may ASEAN đã tổ chức và triển khai được gần 20 chuỗi cung ứng dệt may của các doanh nghiệp dệt may Đông Nam Á. Thế nhưng Việt Nam mới chỉ có 3 doanh nghiệp tham gia vào các chuỗi cung ứng này.

Vì sao doanh nghiệp không mặn mà Safsa

Theo bà Dung, có 3 lý do doanh nghiệp Việt Nam chưa mặn mà với Safsa: các mặt hàng Việt Nam đang sản xuất dùng nguyên liệu mà ASEAN chưa cạnh tranh được với Trung Quốc (sản phẩm jacket, quần cotton…); khách hàng đang có chuỗi cung ứng sẵn từ trước, muốn thay đổi cần có thời gian; và nguyên phụ liệu Trung Quốc vẫn còn ưu thế giá ở nhiều mặt hàng. Ngoài ra, chi phí để có thể tham gia vào Safsa khá cao: chi phí ban đầu đánh giá chất lượng 1.750 USD/ lần, 1.500 USD / lần đánh giá việc tuân thủ bộ Quy tắc ứng xử SAFSA, chi phí hội viên 500 USD/tháng…

Ông Ngô Hồng Quí, trưởng phòng marketing của công ty may mặc Bình Dương (Protrade), đơn vị đã tham gia Safsa được 2 năm cho biết, lợi nhuận cụ thể chưa thể đánh giá được vì vẫn chưa có khách hàng từ Safsa. Tuy nhiên, 3 điều lợi mà công ty nhận được: tên tuổi doanh nghiệp được khách hàng quốc tế biết đến nhiều hơn, có cơ hội gặp gỡ tiếp xúc với nhiều khách hàng lớn toàn cầu qua các cuộc gặp gỡ hàng năm (giúp tiết kiệm đáng kể chi phí cử nhân viên đi tiếp thị tận nơi) và được cập nhật mẫu vải mới liên tục từ đối tác là nhà máy dệt mà không phải trả chi phí.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã có khách hàng quen thuộc ở Nhật, châu Âu, Mỹ… gần như không cần đơn hàng từ Trung Quốc chạy sang, không tìm khách mới, sẽ không quan tâm nhiều đến Safsa. Tổng giám đốc một công ty may có doanh thu trên 1.000 tỉ đồng/năm nêu ý kiến: Safsa không mang lại lợi ích thực cho doanh nghiệp, đó chỉ là nơi các công ty dệt trong ASEAN muốn bán vải chứ không phải muốn kết nối, vì giá họ bán cũng chẳng rẻ hơn.

Ông Phạm Xuân Hồng, chủ tịch hội đồng quản trị công ty may Sài Gòn 3, chuyên sản xuất quần jeans, cho biết: “Tính trên tổng chi phí cuối cùng, giá có thực sự rẻ mới quan trọng nhất”. Ông Hồng nêu rõ: “Không cần nộp phí, doanh nghiệp vẫn có thể tự mua vải ở các nhà máy trong ASEAN nếu có vải đẹp, giá tốt”. Sự đa dạng nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp ASEAN vẫn chưa thể cạnh tranh với Trung Quốc.

Nguồn: Báo Điện tử Sài Gòn tiếp thị Media

• Khảo sát nhanh (2'): Yêu cầu thẩm định chuỗi cung ứng của một số thị trường EU đối với hàng xuất khẩu Việt Nam
• Mức thuế chống bán phá giá tôm Việt Nam vào Mỹ tăng đột biến, doanh nghiệp kêu oan
• Bộ Công Thương thông tin về vòng đàm phán thuế đối ứng với Mỹ lần thứ 2 tại Paris
• Doanh nghiệp ghi nhận các chính sách hỗ trợ tận dụng FTA
• Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình điện đàm lần thứ hai trong năm