Nhìn lại 3/4 chặng đường của năm 2020, kinh tế đang dần khởi sắc, mở ra hy vọng sớm phục hồi trở lại trong những tháng cuối năm.

Với mức tăng trưởng GDP 9 tháng 2,12%, thì khả năng đạt mức tăng trưởng trên 2% trong cả năm gần như chắc chắn.

Tăng trưởng GDP của kinh tế Việt Nam 9 tháng 2020 theo công bố của Tổng cục Thống kê đạt mức thấp kỷ lục trong vòng 10 năm qua, với 2,12%. Dù vậy so với các nước trong khu vực và thế giới, đây vẫn là tăng trưởng khá.

Kết quả thấp nhưng tích cực trong cục diện mới

Sẽ có không ít quan điểm cho rằng ở một mức thấp kỷ lục, không thể nói là Việt Nam đã làm tốt hoặc chúng ta vẫn có tinh thần “tự sướng”, tự động viên, tự khen.

Thực tế, tuy tăng trưởng về mức thấp, nhưng bức tranh tương quan trong cục diện chung dưới ảnh hưởng COVID-19 trên toàn cầu và khu vực, rõ ràng Việt Nam đã làm quá tốt.

TS. Jacques Moriset, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam dẫn số liệu khối WTO dự báo thương mại toàn cầu năm 2020 sụt giảm 13-35%, ngay cả nếu có phục hồi trong những tháng gần đây. Một số liệu khác từ UNCTAD đại diện cho lợi ích các nền kinh tế đang phát triển cũng ghi nhận FDI trên toàn thế giới năm 2020 ước tính giảm 20-30%.

Việt Nam với độ mở kinh tế lớn, tăng trưởng GDP các năm trước đây có sự đóng góp lớn từ xuất nhập khẩu – Trong làn sóng sụt giảm, thậm chí suy thoái và đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, tăng trưởng thấp của Việt Nam theo đó được ghi nhận tương đồng với thành công của Việt Nam trong kiểm soát COVID-19 và trở thành một trong những quốc gia hàng đầu ASEAN về an ninh dịch bệnh. Đáng chú ý trong quý III, các khu vực kinh tế có dấu hiệu khởi sắc hơn quý II và là động lực cho tăng trưởng kinh tế chung của đất nước.

Hai lợi thế dài hạn của Việt Nam

Theo Tổng cục Thống kê, quý III và cả 3 quý đầu 2020, sự “phân bổ lại” trong đóng góp cho tỷ trọng tăng trưởng GDP của các lĩnh vực cũng thay đổi dưới tác động COVID-19. Trong khi khu vực công nghiệp và các lĩnh vực trọng tâm tăng trưởng thấp, phản ánh rõ câu chuyện đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu chưa thể “vá” và cơ cấu lại được ngay khi Việt Nam phụ thuộc các quốc gia trong chuỗi.

Song tăng trưởng của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản ở mức 2,93% trong quý III và tính chung các quý, tăng 1,84% - cho thấy dù khu vực này ngoài dịch, còn chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và dịch tả châu Á, nhưng vẫn có ánh sáng của trụ cột lõi. Và điều này có được do sự chủ động nội địa, cũng là một trong những yếu tố mà khi các quốc gia “co cụm”, Việt Nam với lợi thế ngàn năm về kinh tế nông nghiệp, không hề là lợi thế cũ. Hơn thế, lợi thế này sẽ càng hữu dụng và đã phần nào thể hiện rõ trong những ngày đầu của Hiệp định EVFTA có hiệu lực – giúp Việt Nam khơi rộng dư địa nông nghiệp và các lĩnh vực khác, tại thị trường lớn EU.

Một lợi thế khác của Việt Nam, là sự linh hoạt và luôn chủ động đón đầu mọi xu thế mới. Trong đó, tuy đi sau về công nghệ song Việt Nam lại sớm thích ứng và thậm chí đã chủ động “đi tắt đón đầu” để hòa nhập với một trong yếu tố xúc tác giúp nền kinh tế không chỉ vượt qua khó khăn do dịch bệnh có thời gian lẫn sự phát triển đường dài, đó là công cụ số. Lợi thế này đến từ cả chủ trương, chính sách sớm xây dựng Chính phủ số, kinh tế số của Chính phủ; nhưng quan trọng không kém là sự tự nguyện thích ứng và nắm bắt, ứng dụng số hóa của doanh nghiệp, đặc biệt của người dân.

Nhận định tại một diễn đàn về Kinh tế Việt Nam vừa diễn ra mới đây, TS. Jacques Moriset chỉ ra 3 xúc tác trong định hướng chiến lược mới, giúp tối ưu hóa tác động của giá trị toàn cầu đối với Việt Nam, là cơ chế định giá, công cụ số và cơ chế phối hợp.

Có thể trong lợi thế lõi của nền kinh tế dễ thúc đẩy nội hóa, có cơ hội đa dạng hóa các sản phẩm, thị trường và doanh nghiệp mới, Việt Nam đang nắm giữ chìa khóa lợi thế lõi và xúc tác lõi. Và cũng phải thẳng thắn rằng dù chỉ là xúc tác, song 2 yếu tố còn lại lại đang phản ánh những điểm nghẽn của kinh tế Việt Nam mà nếu tháo gỡ, sẽ trở thành đòn bẩy, lan tỏa toàn diện và thúc đẩy sự khởi sắc của chúng ta trong dài hạn.

Nguồn: Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp

• Khảo sát nhanh (2'): Yêu cầu thẩm định chuỗi cung ứng của một số thị trường EU đối với hàng xuất khẩu Việt Nam
• Doanh nghiệp gỗ có thể chịu thuế kép từ Hoa Kỳ cuối 2025
• Tám doanh nghiệp cá tra - basa phi lê hưởng thuế chống bán phá giá 0% khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ
• Mỹ áp thuế cao hơn với thiết bị gia dụng chứa thép từ ngày 23/6
• Tăng tốc xuất khẩu sang Nga, Belarus: Cơ hội lớn cho hàng Việt