Sau hơn ba năm thương lượng dằng dai, tuần qua, Hoa Kỳ loan báo đã ký tại Washington Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Hàn Quốc. Từ Seoul, Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung Bak cho rằng hiệp định mậu dịch tự do này sẽ mang lại nhiều "mối lợi to lớn" cho hai quốc gia. Đối với Mỹ, hiệp định này còn là một luồng dưỡng khí. 

Hãng tin Yonhap cho biết thêm chi tiết sau bốn ngày đàm phán lại, hai bên đã nhất trí một số điều khoản quan trọng trong lĩnh vực xuất khẩu xe hơi, vốn là yếu tố chính làm trì hoãn việc ký kết FTA trong ba năm qua.

Theo đó, thỏa thuận giữa Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Kim Yong Hoon và đại diện thương mại Mỹ Ron Kirk, Mỹ sẽ giữ mức thuế 2,5% trên sản phẩm xe hơi và linh kiện xe hơi nhập khẩu từ Hàn Quốc trong vòng năm năm. Ngược lại, Hàn Quốc sẽ giảm thuế từ 8% xuống 4% trên các sản phẩm xe hơi nhập khẩu từ Mỹ trong vòng bốn năm trước khi cả hai bên cắt giảm thuế hoàn toàn đối với sản phẩm này. Hai bên cũng đã đạt được một số thỏa thuận trong lĩnh vực nông nghiệp và các lĩnh vực khác, tuy nhiên vấn đề nhập khẩu thịt bò từ Mỹ không xuất hiện trên bàn đàm phán.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung Bak, cho rằng đây sẽ là dịp để nâng liên minh Mỹ-Hàn Quốc lên một mức cao hơn. Tổng thống Lee Myung Bak nhấn mạnh rằng, một khi hiệp định nói trên có hiệu lực, Hàn Quốc sẽ là quốc gia đầu tiên ký hiệp định mậu dịch tự do với cả Hoa Kỳ, Liên hiệp châu Âu, ASEAN và Ấn Độ. Nhưng có lẽ tổng thống Barack Obama là ngưòi hài lòng hơn cả. 

Thật ra, ông Obama đã hy vọng là các nhà thương thuyết sẽ đúc kết được hiệp định trước khi ông đến thăm Seoul vào giữa tháng 11 vừa qua, nhưng cuối cùng mọi chuyện cũng đã không diễn ra như ý muốn và mãi sau gần một tháng, hai nước mới ký được hiệp định. Kể từ khi ký hiệp định sơ bộ vào năm 2007, các cuộc thương lượng về hiệp định mậu dịch tự do Mỹ-Hàn đã gặp nhiều trắc trở. Trở ngại cuối cùng vừa được tháo gỡ, đó là bất đồng về thuế quan đánh trên xe hơi. 

Theo Bộ Thương mại Mỹ cho biết, năm 2009 Mỹ xuất khẩu 7.663 ôtô vào Hàn Quốc, trong khi Hàn Quốc xuất khẩu sang Mỹ 476.857 chiếc nên việc thỏa thuận về cắt giảm thuế mặt hàng này giữa hai nước là một vấn đề phức tạp. Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ, kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang Hàn Quốc đạt 28,6 tỉ USD trong năm 2009, trong khi xuất khẩu hàng hóa của Hàn Quốc sang Mỹ lên đến 39,2 tỉ USD.

FTA Mỹ- Hàn được xem là bước tiến quan trọng trong giao dịch thương mại song phương. Reuters dẫn lời Tổng thống Barack Obama cho biết FTA sẽ tạo ra khoảng 70.000 việc làm ở Mỹ và đẩy mạnh xuất khẩu của Mỹ sang Hàn Quốc lên 11 tỉ USD, đồng thời mở rộng ảnh hưởng của Mỹ tại châu Á. Tổng thống Obama cho biết thêm hiệp định trên có thể sẽ được trình Quốc hội Mỹ vào đầu năm 2011. Phía Seoul cho biết mất khoảng một tháng để hai bên soạn thảo thỏa thuận. “Hi vọng Hàn Quốc và Mỹ sẽ thông qua hiệp định vào năm 2011” - ông Kim Yong Hoon cho biết.

Đây có thể được coi là hiệp định tự do mậu dịch quan trọng nhất đối với Mỹ, kể từ sau hiệp định tự do mậu dịch Bắc Mỹ ký với Canada và Mêhicô (Alena) năm 1994. Có thể nói, kể từ khi tổng thống Obama lên cầm quyền cho đến nay, ngành ngoại giao Hoa Kỳ đã trở nên rất năng động ở châu Á. Đặc biệt, Washington đã ủng hộ hết mình đồng minh Seoul sau vụ Bắc Triều Tiên pháo kích vào một hòn đảo của Hàn Quốc khiến bốn người chết vào tháng trước. Đối với ông Obama, hiệp định tự do mậu dịch vừa được ký kết không chỉ tăng cường liên minh Mỹ-Hàn, mà còn tăng cường ưu thế của Hoa Kỳ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. 

Mạng phân tích thông tin chiến lược “Stratfor” cho rằng việc Mỹ và Hàn Quốc kết thúc được quá trình đàm phán lại FTA giữa hai nước một phần nhờ căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên tăng cao, làm cả Washington và Seoul đêu muốn khẳng định sự vững mạnh trong quan hệ đồng minh giữa hai nước.Cả hai bên đều có lý do chiến lược để thúc đẩy thỏa thuận này. Sự khiêu khích của Bắc Triều Tiên đã dẫn đến việc Hàn Quốc phải cảnh báo sẽ có hành động trả đũa nếu tiếp tục có một cuộc tấn công khác. Nếu sự cố căng thẳng vượt tầm kiểm soát Seoul có thể chịu thiệt hại rất lớn,dẫn đến sự thù địch hoàn toàn. Mỹ tất nhiên phải hỗ trợ Hàn Quốc trong bối cảnh này.

Phía Mỹ, Tổng thống Obama đã đề ra mục tiêu là từ đây đến năm 2015 sẽ tăng gấp đôi kim ngạch xuất khẩu để tạo thêm công ăn việc làm. Với hiệp định tự do mậu dịch vừa ký, kéo theo việc xóa bỏ 95% thuế quan trên các hàng hóa trong 5 năm tới, xuất khẩu của Mỹ sẽ tăng rất mạnh sang Hàn Quốc, hiện là đối tác thương mại đứng hàng thứ 8 của Hoa Kỳ, hơn cả Pháp. Trong bối cảnh kinh tế Mỹ chưa qua khỏi khủng hoảng, tỷ lệ thất nghiệp vẫn còn cao, hiệp định tự do mậu dịch với Hàn Quốc rõ ràng là một luồng dưỡng khí đáng kể cho Washington. Theo tổng thống Obama, hiệp định ký với Hàn Quốc sẽ bảo đảm ít nhất 70 ngàn việc làm cho dân Mỹ, một con số tuy vậy bị một số người cho là hơi thổi phồng. 

Nhưng hiệp định tự do mậu dịch Mỹ-Hàn Quốc còn phải chờ được Quốc hội hai nước phê chuẩn. Về phía tổng thống Obama, có một điều hơi trớ trêu là nhờ trong cuộc bầu cử vừa qua, Đảng Cộng Hòa giành thắng lợi, nên hiệp định có thể sẽ được thông qua dễ dàng hơn, vì những chống đối hiệp định phần lớn là đến từ chính Đảng Dân chủ. Trong khi đó tại Hàn Quốc, các đảng đối lập chống đối hiệp định này rất dữ, cho nên việc phê chuẩn chắc là sẽ khó khăn hơn so với Hoa Kỳ.