Chương trình cá da trơn gây thiệt hại cho người nộp thuế và hiệp định tự do thương mại

Từng có một thời mà vận động có nghĩa là phát lung tung hàng loạt tờ rơi. Những chính trị gia tươi cười hớn hở vung tiền qua cửa sổ. Đồi Capitol sống dậy nhờ tiếng kêu leng keng của những đồng xu. Dù đã có những nỗ lực cắt giảm nhưng vẫn có những khoản chi tiêu cần loại bỏ. Một trong số đó là chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ nông nghiệp Mỹ. Chương trình này không chỉ tốn kém mà mà còn phá vỡ quan hệ thương mại và gây ảnh hưởng đến phat triển kinh tế.

Việc phản đối chương trình cá da trơn đang diễn ra rất nóng ở Thượng viện và Hạ viện Mỹ với mục tiêu không tài trợ cho chương trình này. Bằng chứng là việc Văn phòng trách nhiệm giải trình chính phủ (GAO) đã 6 lần gọi chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ là không cần thiết. Lập luận của GAO rất rõ ràng và thuyết phục: Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm đã và đang làm việc này, nên Bộ Nông nghiệp không cần phải làm việc đó nữa. Chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ là một điển hình cho kiểu vận động cho lợi ích  của một nhóm nhỏ và chương trình cá da trơn ít ai biết đến không chỉ gây  tốn kém  hàng triệu USD của người dân mà còn ảnh hưởng đến các nỗ lực đàm phán thương mại quốc tế.

Trong 4 năm, chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ nông nghiệp Mỹ đã tiêu tốn đến 20 triệu USD mà chưa thanh tra nổi con cá nào. Đó không phải là chương trình an toàn thực phẩm. Đó thực chất là rào cản thương mại để hạn chế NK vào Mỹ và do đó giết chết sự cạnh tranh của các nhà sản xuất trong nước. Đó là một kế hoạch bảo hộ mà đằng sau đó chỉ có một vài  người nông dân. Ngoài việc tiêu tốn cả núi tiền thì chương trình này là một thứ chiến lược ích kỷ khó chấp nhận và sẽ ảnh hưởng đến nền nông nghiệp Mỹ. Nó đang ảnh hưởng tiêu cực đến Đàm phán Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Mười nước ở châu Á - Thái Bình Dương đã viết cho Đại diện Thương mại Hoa Kỳ gọi chương trình này là một sự vi phạm luật quốc tế.

Vì thế, khi các đối tác thương mại tại các quốc gia Đông Nam Á đang chuẩn bị hồ sơ kiện ra tòa án thương mại quốc tế, thì rõ ràng là cá da trơn nội địa của Mỹ cũng không phải chịu thuế trừng phạt bởi Mỹ không XK cá này. Thịt bò, thịt lợn, ngô và đậu nành sẽ chịu ảnh hưởng trong khi cá da trơn vẫn ”bình yên”.

Chương trình cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ sẽ tốn ít nhất 170 triệu USD nhưng ảnh hưởng đến thương mại song phương không thể tính được. Năm 2014, khối lượng XK nông sản của Mỹ dự kiến sẽ đạt 150 tỷ USD, tăng hơn 30% so với năm 2013. Một chương trình để hỗ trợ một nhóm lợi ích rất nhỏ đang phá hỏng rất nhiều mối quan hệ kinh tế chiến lược của nước Mỹ.

Những đồng tiền thuế đang phải rót vào một chương trình không cần thiết, quan hệ thương mại bị phá vỡ, XK nông sản phải trả giá đắt trong khi kẻ gây ra những điều này thì sống nhơn nhơn.

Tiền thuế của người dân đổ vào chương trình này là sự lãng phí, là đầu tư cho những rào cản thương mại và tồi tệ nhất: nó thể hiện một câu chuyện của một nhóm lợi ích đặc biệt đã dùng thủ đoạn chính trị không trong sáng để đạt được mục đích của mình, bất chấp những hậu quả có thể gây ra cho người khác.

Những nhà chức trách Hoa Kỳ vẫn có cơ hội để xử lý chương trình tốn kém này và duy trì quan hệ thương mại quốc tế. Với một cơ quan mà ngay từ đầu năm có 13% người đồng tình với cách làm việc thì Quốc hội sẽ phải làm mới mình. Con đường cho chương trình cá da trơn đã rất rõ ràng.

(Bài viết của David Williams - Chủ tịch Liên minh bảo vệ người nộp thuế Hoa Kỳ)

 Nguồn: VASEP