WTO: Bảo hộ mậu dịch gia tăng trên toàn cầu

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cảnh báo các quốc gia trên thế giới đang gia tăng bảo hộ mậu dịch sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhằm hạn chế xuất khẩu các mặt hàng lương thực và nguyên liệu thô, cũng như thiết lập các rào cản nhập khẩu mới.

Trong báo cáo đánh giá "thái độ bảo hộ của hơn 180 quốc gia trên thế giới" công bố cuối tuần qua, WTO cho rằng những hạn chế đối với xuất khẩu hàng hoá - từ bông của Ấn Độ và lúa mì của Ucraina tới đất hiếm và than đá của Trung Quốc - đều là nguy hại. Báo cáo của WTO được tiến hành từ tháng 10/2010 đến tháng 4/2011 và dự kiến được công bố chính thức vào ngày 21/6.

Theo báo cáo của WTO, xu hướng bảo hộ mậu dịch ngày càng gia tăng đi ngược lại với những cam kết do các nền kinh tế công nghiệp hoá hàng đầu thế giới đưa ra nhằm chống lại chủ nghĩa bảo hộ và ứng phó với những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính-kinh tế toàn cầu mới đây. WTO nhấn mạnh những hạn chế thương mại trong 6 tháng qua đã rõ ràng gia tăng so với giai đoạn 6 tháng trước đó. Những biện pháp mới nhằm hạn chế xuất khẩu hàng hoá, nhất là các mặt hàng nguyên liệu thô và nông sản, đã được các nước đưa ra với nhiều lý do. Có thể thấy rõ các biện pháp của Nhóm các nước công nghiệp hoá và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) lại đi ngược lại với chính những cam kết của họ.

Báo cáo của WTO cho thấy việc thiếu các quy định toàn cầu về hạn chế xuất khẩu đã dẫn đến sự ra đời của ít nhất 30 hàng rào mới, được các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ucraina... đưa ra trong giai đoạn từ tháng 10/2010-4/2011, tăng so với con số 25 của giai đoạn 12 tháng trước đó. Những rào cản này bao gồm hạn ngạch và các mức thuế xuất khẩu.

WTO cảnh báo: "Những biện pháp hạn chế nhập khẩu nói trên được đưa ra với một loạt lý do như bảo vệ môi trường hoặc đảm bảo nguồn cung, cũng như giá cả của các mặt hàng nông sản ở thị trường trong nước. Tuy nhiên, việc sử dụng những biện pháp như thế để giải quyết các vấn đề này là những mối nguy hại. Các chính phủ có thể bị lôi kéo vào xu thế sử dụng những hạn chế xuất khẩu để thay đổi lợi thế của họ về giá hàng hóa xuất khẩu hoặc tăng cường sản xuất theo hướng bất lợi cho các nước khác".

Căng thẳng về giá cả hàng hoá và lương thực, vốn tăng nhanh trong thời gian vừa qua, có thể gia tăng sau các phát hiện nêu trên của WTO. Và vấn đề này có thể sẽ chi phối chương trình nghị sự của các các cuộc họp sắp tới của G20, trong đó có cuộc họp về nông nghiệp vào ngày 22-23/6 và hội nghị các bộ trưởng tài chính G20 từ ngày 14-15/10.

Trung Quốc hiện đối mặt với sức ép về các quy định hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Trung Quốc, nước hiện chiếm tới 97% nguồn cung đất hiếm của thế giới, nói rằng những lo ngại về môi trường và tình trạng kiệt tài nguyên đã buộc Bắc Kinh phải hạn chế xuất khẩu. Báo cáo của WTO cho hay các quy định hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với thách thức pháp lý tại WTO trong vài tháng tới.

Các quy định thương mại toàn cầu cho phép các thành viên áp dụng những hạn chế xuất khẩu nếu chúng giúp giảm nhẹ tình trạng thiếu lương thực ở trong nước cũng như các nguy cơ về môi trường, cho dù các hạn chế đó có thể gây tổn hại đến những nước nhập khẩu ròng lương thực và thậm chí gây ra tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.

Hơn nữa, bên cạnh các quy định hạn chế xuất khẩu, các quốc gia cũng ngày càng sử dụng đến những rào cản nhập khẩu phi truyền thống, như thủ tục hải quan rườm rà và các yêu cầu khắt khe hơn đối với lương thực-thực phẩm và sản phẩm liên quan đến sức khoẻ.

Nguồn: Báo điện tử Tầm nhìn