5 rủi ro chính tác động đến nền kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam những tháng cuối năm 2022

Chứng khoán Agribank (Agriseco) cho biết, Fed tăng lãi suất cùng xung đột Nga - Ukraine và nguy cơ suy thoái toàn cầu, chính sách Zero Covid của Trung Quốc, áp lực lạm phát cùng tỷ giá chính là 5 rủi ro với nền kinh tế những tháng cuối năm 2022.

Fed tăng lãi suất: Làm chậm đi khả năng tăng trưởng của nền kinh tế trên toàn cầu

Trong báo cáo mới nhất của Chứng khoán Agribank (Agriseco) đã đề cập đến 5 rủi ro chính làm ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam những tháng cuối năm 2022. Rủi ro lớn nhất chính là việc Fed tăng lãi suất. Các chuyên gia ở đây cũng nhận định việc Fed tăng lãi suất nhanh có thể làm chậm đi khả năng tăng trưởng của nền kinh tế trên toàn cầu. Vào giai đoạn năm 2008 - 2009, cũng bởi tác động bởi khủng hoảng kinh tế tài chính thế giới, lãi suất trên 20% đã khiến cho nhiều doanh nghiệp phá sản và nền kinh tế rơi vào trạng thái khó khăn. Bên cạnh đó, việc Fed tăng lãi suất cũng sẽ khiến cho tỷ giá đồng USD tăng và đồng nội tệ mất giá. Điều này cũng đã tạo thuận lợi cho xuất khẩu của Mỹ cùng các quốc gia nhưng khó khăn trong tổng nhập khẩu cũng như áp lực nhập khẩu lạm phát của các nước nhập siêu gia tăng.

Còn tác động thứ ba chính là gây nên biến động thị trường tài chính. Khối phân tích cho hay, lãi suất tăng mạnh cũng có thể làm cho thị trường tài chính biến động mạnh. Dòng vốn đầu tư vào thị trường chứng khoán cũng có nguy cơ rút ra khỏi thị trường mới nổi và tìm đến các kênh an toàn hay các khu vực có lãi suất tăng. Ngoài ra cũng làm cho chi phí vay nợ nước ngoài tăng lên đồng thời  gia tăng chi phí vay nợ của doanh nghiệp, hộ gia đình và cá nhân gia tăng.

Xung đột Nga - Ukraine làm chuỗi cung ứng bị gián đoạn và giá cả hàng hóa leo thang

Đối với xung đột Nga - Ukraine, khối phân tích cũng nêu ra hai tác động chính đó là làm cho chuỗi cung ứng bị gián đoạn và giá cả hàng hóa leo thang. Có thể thấy, Nga chính là quốc gia cung cấp khoảng 40% khí đốt và 25% dầu mỏ còn Ukraine là quốc gia trung chuyển dầu thô sang các nước EU. Chính vì thế mà sự kiện này đã tác động mạnh đến giá dầu. Cũng theo đó, Nga và Ukraine là hai quốc gia xuất khẩu ngũ cốc, kim loại như palladium, đồng, niken, vàng cùng hóa chất lớn ở trên thế giới. Xung đột cũng sẽ khiến cho hoạt động xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng và chuỗi cung ứng bị gián đoạn, từ đó đã đẩy giá cả của các mặt hàng lên cao.

Còn tác động thứ hai chính là tình trạng năng lượng, lương thực tăng cao, trong khi đó nguồn cung thiếu hụt cũng đã khiến cho mối lo về an ninh năng lượng và lương thực cũng trở nên rõ ràng hơn rất nhiều. Theo đó, nhiều nước đã phải hạn chế xuất khẩu các mặt hàng lương thực, vật tư nông nghiệp để có thể đảm bảo được nguồn cung ở trong nước, có thể kể đến điển hình như Ấn Độ (cấm xuất khẩu lúa mì) và Ukraine (lúa mì, yến mạch, đường…) và Indonesia (dầu cọ).

Nguy cơ suy thoái trên toàn cầu khiến tăng trưởng kinh tế suy giảm

Nói đến rủi ro tiếp theo, đó chính là nguy cơ suy thoái trên toàn cầu, chứng khoán Agribank cho rằng suy thoái kinh tế trên toàn cầu cũng sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng ví dụ như tăng trưởng kinh tế suy giảm và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp, các hoạt động thương mại giảm cũng như tỷ lệ thất nghiệp tăng cao.

Theo ghi nhận, nền kinh tế của các quốc gia chịu rủi ro này phải mất đến vài năm để cho nền kinh tế hồi phục và thị trường chứng khoán phát triển. Trong lịch sử, nền kinh tế đã rơi vào tình trạng suy thoái ví dụ như khủng hoảng những năm 2007 - 2008, chỉ số chứng khoán thường sụt giảm. Còn chỉ số chứng khoán Châu Á, Mỹ hay Châu Âu cũng có những lúc sụt giảm đến hơn 70%. Và việc lo ngại suy thoái và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trên sàn cũng ghi nhận xấu đi cũng đã dẫn đến các cuộc bán tháo trên sàn ở trong các giai đoạn trên. Cũng theo phân tích về chính sách Zero-COVID của Trung Quốc, khối phân tích của Agriseco cũng cho rằng điều này đã gây ra hai tác động chính với nền kinh tế của thế giới gồm hoạt động hàng hóa bị gián đoạn và tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Đối với Việt Nam thì cũng có những ảnh hưởng nhất định. Đầu tiên chính là nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc chiếm 33% tổng nhập khẩu (ghi nhận trong năm 2021), nước này cũng đã cung ứng nguyên vật liệu cho rất nhiều ngành sản xuất như dệt may, da giày, hóa chất, thiết bị điện tử,... Như thế, tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực sản xuất cũng có thể chậm lại nếu như tình trạng phong tỏa kéo dài. Thứ hai chính là Trung Quốc được xem là một trong số các thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt nam khi chiếm khoảng 17% giá trị xuất khẩu trong năm 2021. Chính vì thế, việc Trung Quốc phong tỏa cũng sẽ gây tác động lớn đến hoạt động xuất khẩu và ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Agriseco cho hay, tỷ giá tăng đã ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư gián tiếp (các nhà đầu tư nước ngoài thường bán ròng khi tỷ giá có xu hướng tăng) - điều này cũng gây áp lực lên lạm phát của Việt Nam, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp có tỷ trọng nhập khẩu lớn (đây chính là hiệu ứng nhập khẩu lạm phát)

Tỷ giá tăng đã ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư gián tiếp

Không những thế, Chứng khoán Agribank (Agriseco) còn đề cập đến áp lực lạm phát và tỷ giá tại Việt Nam. CPI trong tháng 7 tăng 2,96% và 7 tháng năm 2022 tăng 2,44% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát gia tăng chủ yếu do giá xăng dầu trong nước từ đầu năm tăng cao hơn 50% so với cùng kỳ năm trước còn giá hàng hóa và tiêu dùng thiết yếu tăng theo giá nguyên vật liệu đầu vào và chi phí vận chuyển.

Còn tỷ giá USD/VND tăng khoảng 2,5% so với hồi đầu năm do Fed cùng các NHTW EU đang thắt chặt tiền tệ. Điều này cũng khiến cho đồng USD giảm 3% so với cùng kỳ. Và trước áp lực tăng tỷ giá, Ngân hàng nhà nước đã thực hiện các biện pháp bình ổn ví dụ như bán USD để  có thể đáp ứng nhu cầu ngoại tệ và hút đồng USD ra khỏi hệ thống Ngân hàng thương mại.

Khối phân tích cũng cho rằng, áp lực gia tăng lạm phát tại Việt Nam trong nửa cuối năm bởi Việt Nam có nền kinh tế mở (ghi nhận 200% USD) và chịu tác động từ những yếu tố chi phí đẩy và cầu kéo có thể ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% của Chính phủ.

Agriseco cho hay, tỷ giá tăng đã ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư gián tiếp (các nhà đầu tư nước ngoài thường bán ròng khi tỷ giá có xu hướng tăng) - điều này cũng gây áp lực lên lạm phát của Việt Nam, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp có tỷ trọng nhập khẩu lớn (đây chính là hiệu ứng nhập khẩu lạm phát).

Nguồn: Báo Đô Thị Mới