Doanh nghiệp thủy sản gặp khó khăn

Thông tư số 25/2010/TT-BNNPTNT do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành vừa có hiệu lực nhằm kiểm soát có hiệu quả chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm hàng hóa có nguồn gốc động vật nhập khẩu. Tuy nhiên, thông tư này lại gây không ít khó khăn cho những doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu thủy sản.

Ông Nguyễn Quang Tuyến - Tổng giám đốc Công ty cổ phần CAFICO Việt Nam cho biết: Trong những năm gần đây do nhu cầu tăng lên của thị trường, tình hình nguyên liệu trong nước hạn chế nên công ty đã phải nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài (các nước Trung Đông, Myanmar...) để chế biến và tái xuất khẩu. Tuy nhiên khi Bộ Nông nghiệp vaf Phát triển nông thôn (NN&PTNT) ban hành Thông tư số 25 đã gây không ít cản trở đối với việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản để chế biến xuất khẩu. Theo như thông tư 25 thì doanh nghiệp ở các nước muốn xuất khẩu vào thị trường Việt Nam (kể cả xuất khẩu hàng thủy sản nguyên liệu) phải được chính phủ của nước họ đăng ký danh sách các doanh nghiệp và được chấp thuận bởi các cơ quan của Bộ NN&PTNT Việt Nam. 

Trên thực tế, hiện nay doanh nghiệp Việt Nam đang gặp phải sự cạnh tranh gay gắt với các nước láng giềng về nguyên liệu như: Philipin, Thái Lan, Trung Quốc… Thông tin về việc thông tư 25 có hiệu lực khiến nhiều nhà cung cấp của CAFICO chuyển sang hợp tác với các nước khác.Thậm chí, tại một số quốc gia, bạn hàng đã cố gắng đề nghị chính phủ hỗ trợ bằng cách đăng ký danh sách xuất khẩu với cơ quan thẩm quyền Việt Nam nhưng đã bị từ chối. Họ cho rằng, nước họ không áp dụng quy định tương tự với Việt Nam nên họ cũng không thực hiện các quy định đó của nước ta. 

Những vấn đề trên làm cho thị trường nhập khẩu sản phẩm thủy sản của Việt Nam hạn chế, cánh cửa nhập khẩu nguyên liệu thủy sản bị thu hẹp lại, bất lợi lớn trong đàm phán về giá với nhà cung cấp. Nhiều doanh nghiệp thủy sản không bảo đảm nguyên liệu chế biến sản phẩm để cung cấp cho thị trường đầu ra, triệt tiêu khả năng cạnh tranh. Những quy định tại thông tư 25 đang vô hình tạo điều kiện thuận lợi cho đối thủ cạnh tranh chính của doanh nghiệp Việt Nam như Trung quốc, Thái Lan, Phillipin… trên trường quốc tế. 

Theo ông Nguyễn Phạm Thanh- Tổng giám đốc Công ty Highland Dragon, để có thể mua 5.000- 6.000 tấn cá ngừ/tháng phục vụ sản xuất đồ hộp, công ty của ông phải liên kết với 3 công ty cùng sản xuất đồ hộp xuất khẩu khác tại Long An, Bình Dương. Hiện tại, nguyên liệu dự trữ của 4 công ty (có 4 nhà máy với gần 3.000 công nhân) trong liên doanh chỉ đủ sản xuất đến giữa tháng 9. Nếu không có gì thay đổi từ thông tư 25, công ty sẽ buộc phải thu hẹp sản xuất và tạm thời đóng cửa một hoặc hai nhà máy. 

Còn ông Nguyễn Xuân Nam, Giám đốc Công ty TNHH Hải Vương thì cho rằng: Các tỉnh miền Trung mỗi năm có 5 đến 6 tháng mưa bão nên để có nguyên liệu cho chế biến hàng xuất khẩu và đảm bảo việc làm cho 2.000 công nhân, ngay từ năm 1999 công ty bắt đầu nhập khẩu nguyên liệu. Hiện Hải Vương phải nhập khẩu tới 70% nguyên liệu thủy sản, nhưng nhưng từ trước đến nay công ty thường mua trực tiếp từ các tàu cá chứ không qua doanh nghiệp nên sẽ vi phạm thông tư 25. Hiện nguyên liệu dự trữ của công ty chỉ có thể sản xuất đến cuối tháng 9 và nếu áp dụng theo thông tư 25 thì chúng tôi có thể phải tạm thời đóng cửa nhà máy vào đầu tháng 10 vì thiếu nguyên liệu.

Trước tình hình khó khăn này Vasep đã kiến đề nghị Bộ NN&PTNT hủy không áp dụng thông tư trên đối với mặt hàng thủy sản nguyên liệu nhập khẩu nhưng chưa thấy có biến chuyển. Ông Trương Đình Hòe- Tổng thư ký Vasep- cho biết: hiện không ít doanh nghiệp chế biến thủy sản vẫn phục thuộc đến 90% nguồn nguyên liệu nhập khẩu như cá, tôm, mực... đông lạnh. Trong khi đó, thông tư 25 đã chính thức có hiệu lực nhưng hiện mới chỉ có 10 trong số 80 nước và vùng lãnh thổ đang có hoạt động xuất khẩu thủy sản vào Việt Nam đăng ký thực hiện thông tư 25 với Cục quản lý chất lượng nông lâm thủy sản (NAFIQAD). Điều này khiến nhiều đơn hàng, bạn hàng từ các nước chưa thực hiện đăng ký sẽ không thể xuất thủy sản vào Việt Nam. Còn những bạn hàng chính của Việt Nam như Thái Lan, Đài Loan, Myanmar, lại không đăng ký thực hiện theo thông tư 25 vì họ cho rằng họ không yêu cầu Việt Nam thực hiện tương tự nên những nước này chưa xem xét việc đăng ký thực hiện thông tư 25 của Việt Nam.

Nguồn: Báo Công Thương Điện Tử