99% chè Việt Nam phải... xuất khẩu thô

Hiện nay, cả nước có 650 doanh nghiệp sản xuất chè tuy nhiên cơ cấu ngành công nghiệp chè đến nay vẫn bị coi là manh mún, lạc hậu. Trong khi năng suất bình quân đạt 6 tấn/ha, nhưng năng lực chế biến toàn ngành chè cao gấp hai lần so với khả năng cung ứng nguyên liệu...

Xuất khẩu thô 99%

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Chề Việt Nam (Vitas) Nguyễn Thị Ánh Hồng cho biết, trong 10 năm qua (1999-2009), các chỉ tiêu về sản lượng chè khô, sản lượng xuất khẩu, năng suất bình quân, diện tích vùng nguyên liệu… ngành chè đều đạt và vượt kế hoạch.

Riêng chỉ tiêu kim ngạch 200 triệu USD vào năm 2009, ngành chè mới chỉ đạt được 179 triệu USD. Giá xuất khẩu cũng chỉ ở mức 1,4 USD/kg trong khi kế hoạch đề ra là 1,8 USD/kg.

Mặc dù Việt Nam đứng thứ 5 thế giới cả về sản lượng và xuất khẩu, sau Ấn Độ, Trung Quốc, Sri Lanka, Kennya và ngang bằng với Indonesia với sản lượng tăng hàng năm, tỷ lệ xuất khẩu cao nhưng 99% chè Việt hầu hết xuất khẩu dưới dạng thô, với giá 1,4 USD/kg. Vì vậy ngoại tệ thu về không được bao nhiêu mà lại tiêu tốn một lượng lớn như than, điện…

Nguyên nhân của nghich lý này được ông Đoàn Anh Tuân, Chủ tịch Vitas khẳng định, do sự cạnh tranh không lành mạnh giữa chính các doanh nghiệp trong nước.

"Nhiều doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận trước mắt đã sản xuất và xuất khẩu những sản phẩm chè kém chất lượng", ông Tuấn thừa nhận.

Ngoài ra, vấn đề quản lý chất lượng sản phẩm, đặc biệt là vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn chưa được quan tâm đúng mức...

Bà Nguyễn Thu Hằng, đại diện Công ty Tea Estate Agencies còn cho rằng, giá chè xuất khẩu của Việt Nam thấp là do các loại chè chưa bắt kịp với nhu cầu luôn thay đổi của thế giới. Tồn dư thuốc trừ sâu trong chè xuất khẩu ở mức cao hơn nhiều so với quy định của EU. Nhiều doanh nghiệp còn thiếu sự tuân thủ các hợp đồng dài hạn, giao hàng không đúng mẫu… 

Nâng cao chất lượng, củng cố thị trường xuất khẩu 

Đã đến lúc chúng ta phải tự đổi mới tư duy, đổi mới cách làm để dưa ngành chè Việt Nam phát triển nhanh và mạnh mẽ.

Ông Đoàn Anh Tuân xác định, cùng với việc nghiên cứu trình Chính phủ các chế tài giám sát, quản lý ngành, Vitas đang nhanh chóng hoàn tất, trình Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN& PTNT) về Chiến lược phát triển ngành chè đến năm 2020 tầm nhìn 2030.

Thời gian tới, theo ông Tuân, ngành chè Việt Nam sẽ đặc biệt coi trọng việc đầu tư, nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh quảng bá giới thiệu sản phẩm. Tới đây, các cơ quan có thẩm quyền sẽ rà soát lại, chỉ cấp giấy chứng nhận chế biến cho các doanh nghiệp có đủ tiêu chuẩn.

Ngoài các giải pháp trên, ngành chè tiếp tục củng cố các thị trường xuất khẩu cũ như Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan… thúc đẩy các doanh nghiệp cần đẩy mạnh việc tìm kiếm thị trường mới, tạo cơ hội xuất khẩu cho chè Việt.

Để làm được điều này Vitas đề nghị các cơ quan chức năng của nhà nước phải thật “mạnh tay” đối với các nhà sản xuất và xuất khẩu chè không tuân thủ các quy định.

Thời gian tới, ngành chè Việt Nam phải phát triển theo hướng công nghiệp hiện dại, bền vững trên cả 3 mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Phát triển theo hướng nâng cao chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và giá trị gia tăng cao.

Trên cơ sở đó thiết lập mối liên kết kinh tế chặt chẽ giữa doanh nghiệp chế biến với người trồng chè, kết hợp phát triển công nghiệp chế biến hiện đại với đầu tư công nghệ truyền thống.

Bên cạnh đó, nên chú trọng sản xuất các loại chè đặc sản, chất lượng cao phù hợp với quy mô từng vùng vùng nguyên liệu, từng địa phương.

Nguồn: Info TV