Vòng đàm phán thứ sáu Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư Xuyên Đại Tây Dương (TTIP) giữa Hoa Kỳ và EU đã diễn ra từ ngày 14 đến 18/07/2014 tại Brussel (Bỉ). Tại đây, hai bên tiếp tục thảo luận về các vấn đề như thương mại hàng hóa và dịch vụ, các vấn đề pháp lý, mua sắm công, bảo vệ môi trường và quyền lao động, năng lượng và nguyên liệu, và cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Tuy nhiên, giới thạo tin cho biết do EU và Hoa Kỳ còn bất đồng lớn trong nhiều lĩnh vực, Vòng đàm phán lần này cũng không có nhiều tiến triển.

Mở cửa thị trường hàng hóa là vấn đề mà ban đầu được dự đoán sẽ là phần dễ dàng nhất trong đàm phán TTIP, bởi cả Hoa Kỳ và EU đều đang áp thuế rất thấp đối với đa số hàng hóa, ngoại trừ một số sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp nhạy cảm. Tuy nhiên, diễn biến sáu Vòng đàm phán đã qua lại cho thấy đây là chủ đề phức tạp và gây nhiều trang cãi.

EU muốn duy trì bảo hộ đối với một số sản phẩm nông nghiệp nhạy cảm nhất như thịt gia cầm, bò, lợn... nhưng có thể bằng các hình thức khác nhau chứ không chỉ là thuế quan như hạn ngạch thuế quan. Trong khi đó, tăng cường tiếp cận thị trường xuất khẩu cho nông sản lại là một trong những ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ trong cả TTIP và Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP)

Về phía Hoa Kỳ, mặc dù tuyên bố mong muốn mở cửa thị trường mạnh mẽ hơn EU (mở cửa 100%), nhưng trên thực tế, bản chào thuế quan đầu tiên của Hoa Kỳ lại kém tham vọng hơn so với  EU - Cao ủy Thương mại của EU Karel De Gucht đã phàn nàn về điều này trong một cuộc họp báo hồi tháng 2. Theo một số nguồn tin, bản chào đầu tiên của Hoa Kỳ chỉ đưa ra mức xóa bỏ thuế quan cho 80 % hàng hóa trong khi con số này của EU là 96%. Vì vậy, ông De Gutch đã từ chối bản chào đầu tiên của Hoa Kỳ, yêu cầu nước này phải đưa ra bản chào mới tham vọng hơn.

Tuy nhiên, cho đến nay Hoa Kỳ vẫn chưa có động tĩnh gì về vấn đề này. Trong một cuộc họp báo mới đây,Trưởng đoàn đàm phán TTIP của Hoa Kỳ, ông Daniel Mullaney, dù không trực tiếp, đã ám chỉ rằng Hoa Kỳ sẽ chỉ đưa ra bản chào thuế quan sửa đổi của mình khi EU đưa ra bản chào thứ 2.

Về vấn đề giải quyết tranh chấp Nhà nước – Nhà nước, theo Trưởng đoàn đàm phán TTIP của EU, ông Ignacio Garcia Bercero, hai bên đã cùng thảo luận về các bản đề xuất của mỗi bên và đang nỗ lực làm việc để thu hẹp khoảng cách trong phương pháp tiếp cận vấn đề.

Về vấn đề vệ sinh dịch tễ (SPS), ông Garcia Berceno cho biết hai bên đã có những tranh luận sâu và đang cố gắng đưa ra các đề xuất của mỗi bên trong vòng đàm phán tới - EU đã dự định đưa ra bản thảo SPS trong vòng thứ 6 này nhưng cuối cùng lại rút lại. Đề xuất SPS của EU dự kiến sẽ xây dựng các hướng dẫn cụ thể để cả hai bên có thể quyết định được các tiêu chuẩn “tương đương” trong các hệ thống vệ sinh an toàn thực phẩm của mỗi bên, và đảm bảo rằng các quyết định đó áp dụng chung cho tất cả các nước thành viên EU.

Còn đối với lĩnh vực năng lượng, các cuộc thảo luận thay vì tập trung vào các yêu cầu chính của EU đối với Hoa Kỳ trong việc đồng ý rút lại các hạn chế đối với xuất khẩu khí gas và dầu tự nhiên, mà lại chủ yếu bàn về các quy tắc và luật lệ mà hai bên sẽ phải áp dụng để giảm rủi ro khi vận chuyển các loại khí này ngoài khơi như vụ tràn dầu Deepwater Horizon hồi năm 2010.

Một vấn đề khác gây nhiều tranh cãi giữa hai bên nhưng không được thảo luận tại vòng đàm phán lần này đó là vấn đề giải quyết tranh chấp Nhà nước – nhà đầu tư bởi EU vừa mới kết thúc quá trình tham vấn nội khối về phương pháp tiếp cận vấn đề này trong TTIP. Theo thông tin từ ông Berceno thì có tới hơn 150.000 bình luận đã được gửi tới Ủy ban châu Âu và kết quả của cuộc tham vấn này sẽ sớm được công bố. Tuy nhiên, Ủy ban sẽ chưa thể ban hành báo cáo phân tích về vấn đề này trước tháng 11 tới.

Vòng đàm phán thứ 7 TTIP dự kiến được tổ chức từ ngày 29/9/2014 đến ngày 3/10/2014 tại Washington, Hoa Kỳ. Đây có thể là vòng đàm phán cuối cùng trước khi kết thúc nhiệm kỳ hiện tại của Ủy ban châu Âu vào ngày 30/10 và các cuộc bầu cử giữa kỳ của Hoa Kỳ vào ngày 4/10 tới.

Nguồn: Trung tâm WTO và Hội nhập - VCCI

• Tận dụng tốt hơn EVFTA, mở cánh cửa hợp tác mới giữa Việt Nam - Hungary
• Hiệp định EVFTA: Cơ hội rộng mở để nông sản Việt vào thị trường EU
• Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Ba Lan
• Hiệp định EVFTA - động lực mở đường lớn cho hợp tác thương mại, đầu tư Việt Nam - Bulgaria
• Giải pháp giúp các doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định EVFTA