Chưa thể định lượng chính xác, nhưng việc tác động tiêu cực của dịch bệnh do virus Corona tới kinh tế thế giới, bao gồm cả Việt Nam là có thể.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn, lại chung đường biên giới dài, nên nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế của Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng cả trực tiếp lẫn gián tiếp, làm hạn chế đà tăng trưởng, ít nhất là ngay trong quý I này. Tuy vậy, bên cạnh những ngành bị tổn thương, thì vẫn có những ngành có thể được hưởng lợi trong ngắn hạn.

“Ai dễ bị tổn thương?”

Theo ông Nguyễn Thanh Tuấn – Trưởng phòng Phân tích cổ phiếu, Công ty CP Chứng khoán VNDIRECT (VNDS), các đại dịch trong quá khứ thường đem lại một sự kiện “thiên nga đen” thay vì là một sự suy thoái toàn cầu. Tuy nhiên, tác động đến từ tâm lý lo ngại sụt giảm tăng trưởng kinh tế, cũng như việc khó có thể lượng hóa được những tác động của dịch bệnh Corona khi mà quy mô lây lan của nó cũng như các động thái phòng/chống của các bên liên quan là chưa có tiền lệ. 

Chuyên gia Thanh Tuấn cho rằng, các nước châu Á khó tránh khỏi tăng trưởng kinh tế chậm lại trong quý I/2020, bởi các nước khu vực này vốn có quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc; trong khi đó, Trung Quốc lại được xem là công xưởng của thế giới, chiếm đến 1/6 tổng quy mô sản xuất toàn cầu, là nơi đặt nhà máy của các tập đoàn toàn cầu, đặc biệt là các tập đoàn Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, châu Âu. Riêng tỉnh Hồ Bắc là thủ phủ của ngành ô tô, dệt may, thép, hóa dầu…. 

Mặc dù chưa có thống kê hay một định lượng nào có thể dự báo chính xác về tác động của dịch bệnh Corona gây ra, tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Tuấn, dịch bệnh này sẽ tác động không nhỏ đối với nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, du lịch và giao thông là những ngành chịu tác động trực tiếp.

“Các ngành nghề chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là du lịch, lưu trú, hàng không khi nhu cầu du lịch, đi lại của người Trung Quốc lẫn cả khu vực châu Á chịu ảnh hưởng bởi sự hạn chế di chuyển trong thời gian diễn ra dịch. Hiện tại, Cục Hàng không Việt Nam đã dừng cấp phép đối với các chuyến bay thường lệ đến/từ Việt Nam kết nối với các tỉnh thành có dịch của Trung Quốc. Các tour du lịch từ Trung Quốc cũng bị tạm dừng khiến ngành du lịch và hàng không Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng mạnh, đặc biệt là trong mùa cao điểm quý I này” – ông Thanh Tuấn phân tích. 

Chia sẻ về chủ đề này tại tọa đàm trực tuyến “Virus Corona tác động thế nào tới kinh tế Việt Nam?” ngày 6/2, TS. Nguyễn Đức Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và chính sách (VEPR) cũng cho rằng, ngành du lịch là ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ sự bùng phát dịch virus Corona. “Việt Nam là một trong những quốc gia đón lượng khách du lịch Trung Quốc hàng năm rất lớn, chiếm khoảng 1/3 tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam. Việc du khách Trung Quốc giảm mạnh không chỉ có nguy cơ phá vỡ mục tiêu thu hút khách du lịch quốc tế, mà còn tác động sâu sắc đến doanh thu ngành du lịch cũng như đóng góp của ngành vào GDP quốc gia” – TS. Thành phân tích.

Trong bối cảnh nhằm kiểm soát dịch, các biện pháp liên quan đến thắt chặt qua lại biên giới có thể sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới. Do vậy hoạt động xuất khẩu của Việt Nam và Trung Quốc có thể gặp khó khăn. Với rủi ro nói trên, các ngành nghề xuất khẩu theo đường biên giới trên bộ và tiểu ngạch sang Trung Quốc như nông sản, thủy sản, thực phẩm… sẽ chịu tác động đáng kể trong ngắn hạn.

Bên cạnh yếu tố về giao thương khó khăn, một số ngành sản xuất tại Hồ Bắc - Trung Quốc có thể bị đình trệ, kéo theo gián đoạn nguồn cung. Do vậy, các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc hoặc các doanh nghiệp có nguồn nguyên vật liệu phụ thuộc vào nước này có thể chịu nhiều ảnh hưởng. Những ngành có thể chịu tác động từ sự ngưng trệ sản xuất bao gồm: dệt may (nhập khẩu sợi, vải), điện tử, tiêu dùng (linh kiện, phụ kiện nhập khẩu từ Trung Quốc), thép dẹt… “Tuy nhiên cũng cần chú ý rằng, việc gián đoạn nguồn cung tiềm tàng này có thể chỉ mang tính tạm thời và hoạt động sản xuất tại Trung Quốc có thể sớm được phục hồi khi dịch bệnh được kiểm soát” – ông Thanh Tuấn nói. 

Ngoài ra, nhu cầu đối với nhóm hàng hóa lâu bền và bán lẻ xa xỉ có thể cũng chịu ảnh hưởng. Theo lịch sử từ các dịch bệnh trong quá khứ, ngành bán lẻ hàng hóa tiêu dùng lâu bền, xa xỉ cũng sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực trong bối cảnh nhu cầu mua sắm yếu đi. Các nhà bán lẻ/phân phối các sản phẩm hàng hóa tiêu dùng lâu bền, trang sức cũng như bất động sản bán lẻ có thể sẽ gặp khó khăn nếu dịch bệnh chưa được kiểm soát. 

Vẫn có ngành có thể được hưởng lợi trong ngắn hạn 

Nhiều chuyên gia nhận định, chưa định lượng được chính xác, nhưng dịch bệnh Corona chắc chắn sẽ tác động tới nền kinh tế Việt Nam. Nhiều lĩnh vực sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực. Tuy nhiên, ngược lại cũng có ngành có thể được hưởng lợi trong ngắn hạn, nhờ sự gián đoạn nguồn cung hàng hóa từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam. Đây là những ngành nằm ở phân khúc hạ nguồn và chịu áp lực cạnh tranh lớn từ sản phẩm từ Trung Quốc như dệt may, thép, săm lốp. 

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Thanh Tuấn, những ngành mà Việt Nam và Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực xuất khẩu cũng có thể ghi nhận đơn hàng gia tăng trong ngắn hạn, do sự chuyển dịch tạm thời từ Trung Quốc sang Việt Nam như dệt may và da giày.

Chuyên gia của VNDS cho rằng, nhóm ngành dược, vật tư y tế và bán lẻ dược có thể được hưởng lợi, tuy nhiên quy mô của nhóm ngành này còn nhỏ. Cụ thể hơn, các doanh nghiệp được phép nhập khẩu thuốc (đặc biệt là thuốc đặc trị) và các công ty phân phối, sản xuất vật tư y tế là các doanh nghiệp chính được hưởng lợi. Còn lại đa phần các doanh nghiệp dược trong nước chủ yếu sản xuất các sản phẩm kháng sinh, thuốc chữa bệnh đơn giản và thực phẩm chức năng không được hưởng lợi từ sự bùng phát của dịch. 

Nhận định về ngành dược, các chuyên gia của Công ty Chứng khoán SSI (SSI) cũng cho rằng, cổ phiếu dược phẩm có diễn biến tích cực nhờ tâm lý thị trường trong ngắn hạn. Tuy nhiên, hiện tại chúng tôi không thấy bất kỳ thay đổi đáng kể nào về mặt cơ bản đối với các công ty dược niêm yết do dịch virus Corona.

Ngược lại với bán lẻ truyền thống, hoạt động thương mại điện tử có thể được ưu tiên lựa chọn. Khi người dân giảm nhu cầu đi mua sắm tại cửa hàng vật lý, nhu cầu đối với hoạt động mua sắm online, giao hàng, chuyển phát có thể gia tăng. 

Ngoài ra, theo SSI, ngành điện, nước cũng có thể tích cực hơn khi xảy ra dịch Corona. Theo đó, trong quý I/2020, các nhà máy nhiệt điện khí sẽ được hưởng lợi từ giá dầu thô sụt giảm cũng như giá khí thấp hơn. “Chúng tôi cho rằng, dịch virus Corona không ảnh hưởng đến ngành nước. Nhu cầu ngành nước tăng trưởng ổn định ở mức 7% theo năm trong khi giá bán lẻ nước sạch bình quân tăng 3 - 5% theo năm” – các chuyên gia của SSI cho biết thêm.

Nguồn: Thời báo Tài chính Việt Nam