Nga: Hành trình gia nhập WTO và các rào cản

Quan hệ giữa Nga và Mỹ đã trở thành chủ đề “nóng” sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev hồi cuối tháng trước và vụ bê bối gián điệp gần đây. 

Cuối tháng trước, hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã thông qua cam kết chung thúc đẩy Nga gia nhập Tổ chức thương mại Thế giới (WTO). TT Mỹ Obama tuyên bố: “Điều đó là tốt cho nước Nga, tốt cho Mỹ và tốt cho nền kinh tế thế giới.”

Nga là nền kinh tế lớn thứ sáu trên thế giới và đứng thứ 15 trong số các quốc gia thương mại và là quốc gia duy nhất thuộc thành viên của G20 chưa gia nhập WTO – tổ chức hiện có 153 thành viên. Trung Quốc – quốc gia thậm chí đạt kỷ lục về vi phạm bản quyền trí tuệ và có nhiều rào cản đối với các công ty nước ngoài hơn cả Nga – cũng đã trở thành thành viên WTO từ năm 2001. Ngay cả Ukraine cũng đã gia nhập WTO vào năm 2008, trong khi Nga đã phải trải qua hành trình 17 năm để gia nhập tổ chức này.

Về chính trị, rào cản lớn nhất của Nga khi gia nhập WTO chính là Gruzia – quốc gia thành viên duy nhất có thể sẽ phủ quyết gia nhập WTO của Nga. Tbilisi đã phủ quyết Nga gia nhập WTO vào năm 2006 để đáp lại lệnh cấm xuất khẩu của Gruzia sang Nga, còn cuộc chiến năm 2008 vẫn đang trong quá trình hòa giải. 

Bên cạnh đó, Nga vẫn còn khá nhiều rào cản tại Mỹ, nhiều nhất từ sửa đổi Jackson-Vanik – đạo luật năm 1974 được sử dụng để gây áp lực với Nga trong việc cho phép người dân di cư tự do hơn tại quốc gia này. Đối với Moscow, việc bãi bỏ sửa đổi Jackson-Vanik sẽ là tín hiệu cho thấy, Nga không còn bị coi là kẻ thù chiến tranh lạnh. Tuy nhiên, luật pháp Mỹ không cho phép bãi bỏ sắc lệnh, và những người thuộc đảng Cộng hòa cũng không thể tự ý thay đổi luật pháp.

Về mặt kinh tế, các rào cản nghiêm trọng nhất vẫn tồn tại, đặc biệt từ chính bên trong nước Nga. Cánh cửa gia nhập WTO sẽ có nhiều rào cản hơn đối với xuất khẩu Nga, khi quốc gia này tăng cường cạnh tranh và đầu tư nước ngoài. Trong một bài báo gần đây của David Tarr và Natalya Volchkova thuộc New Economic School tại Moscow ước tính rằng, nhập cảnh sẽ tăng GDP của Nga khoảng 3,3%/năm và nhiều nhất có thể sẽ là 11%. Tuy nhiên, phần lớn lợi nhuận của Nga sẽ đến từ sự cạnh tranh hơn là xuất khẩu tăng, bởi dầu mỏ và khí đốt – loại hàng hóa chiếm hai phần ba xuất khẩu của Nga - lại không thuộc quy định của WTO.

Hơn nữa, một số lợi nhuận của Nga sẽ đến từ đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp Nga hiện đang thống trị lĩnh vực ngân hàng và thị trường viễn thông. Gia nhập WTO có thể sẽ gây tổn hại cho Nga trong quá trình đa dạng hóa nền kinh tế. Nga phụ thuộc phần lớn vào dầu mỏ và khí đốt, trong khi các quy định của WTO hạn chế khả năng bảo vệ ngành công nghiệp trong nước.

Đầu năm nay, Thủ tướng Nga Vladimir Putin tuyên bố thành lập Liên minh Thuế quan với Belarus và Kazakhstan. Việc thành lập liên minh này sẽ khiến Nga có thêm rào cản hơn trên hành trình gia nhập WTO. Tháng Một năm nay, Nga đã khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơn khi cấm nhập khẩu thịt gà từ Mỹ.

Tuy nhiên, hồi tháng Tư, Nga tuyên bố rằng, Liên minh Thuế quan sẽ không ảnh hưởng tới các hoạt động của WTO và cho rằng, gia nhập WTO có lợi không những cho Nga mà còn có lợi cho quốc tế. 

Nguồn: Cổng Thương vụ Việt Nam