Brexit và những tác động

Brexit chắc chắn có tác động nhưng mức độ không nghiêm trọng như nhiều ý kiến bày tỏ. Không có Anh, EU vẫn là liên minh hùng mạnh, đủ sức tác động đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Việc nước Anh rời khỏi Liên minh Châu âu (EU) hay còn gọi là Brexit, là biến cố có tác động lớn đến xu thế toàn cầu hóa. Liệu thế giới đang quay lại với mô hình biệt lập hay Brexit chỉ là hiện tượng ngẫu nhiên?.

Quá khứ trắc trở gia nhập EU

EU thoạt đầu được gọi bằng cái tên “Cộng đồng than thép châu Âu” được thành lập năm 1951. Bỏ qua lời kêu gọi của những quốc gia sáng lập cộng đồng này, Thủ tướng Anh khi đó là Winston Churchill từ chối gia nhập.

Trong khi đó, kinh tế các nước lân bang như Pháp và Đức phục hồi nhanh chóng sau thế chiến thứ II nhờ gia nhập Cộng đồng kinh tế châu Âu (EEC). Nhận thấy nguy cơ tụt hậu, nước Anh xin gia nhập EEC nhưng trớ trêu thay bị Tổng thống Pháp De Gaulle hai lần bác bỏ.

Mãi đến năm 1973, nước Anh mới trở thành thành viên cộng đồng kinh tế hùng mạnh này, nhưng nhiều người dân nước này không muốn bị bó buộc bởi EEC, bắt buộc Chính phủ Anh trưng cầu dân ý, kết quả vẫn ở lại EEC cho đến năm 2016 mới xuất hiện Brexit.

Trong suốt quá trình tham gia EU, nước Anh luôn để ngỏ một vài quyết định có tính chất bước ngoặt, đặc biệt là không sử dụng đồng tiền chung châu Âu (EUR), không tham gia cơ chế tỷ giá hối đoái châu Âu.

Anh sẽ “lặng lẽ” rời EU?

Trên thực tế, nước Anh cơ bản đạt được nguyện vọng ra khỏi EU khi đa số cử tri nước này (51,5%) đồng ý Brexit. Nhưng cuộc “ly hôn” tiêu tốn nhiều thứ này phải trải qua tiến trình đàm phán giữa Anh và EU, nếu không có gì thay đổi đầu 2019 Brexit chính thức hoàn thành.

Câu hỏi được quan tâm nhất hiện nay là EU sẽ như thế nào nếu không có Anh? Đáp án cho câu hỏi này nằm ở mối quan hệ kinh tế của Anh với EU, hay nói cách khác là vai trò của Anh với EU.

Mặc dù tồn tại nhiều bất đồng nhưng London luôn là thành viên quan trọng của EU, nước này đóng góp khoảng 10 tỷ GBP cho ngân sách EU, chiếm 12,5%, chỉ xếp sau Pháp và Đức. Một nghiên cứu của Open Europe đã ước tính rằng 10 đạo luật “gây phiền hà” nhất của EU đã làm Anh tiêu tốn 33,3 tỷ GBP mỗi năm.

Là một trong 10 nền kinh tế hàng đầu thế giới xét về mặt thương mại quốc tế, nước Anh có thể gặt hái được nhiều lợi ích từ việc là một quốc gia thương mại toàn cầu cởi mở.

EU hiện có giao dịch thương mại với 52 quốc gia. Nếu Anh rời EU, quốc gia này sẽ phải đàm phán lại thoả thuận thương mại với các nước. Hiệp định thương mại Việt Nam - EU (EVFTA) có khả năng bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của EU có thể điều chỉnh nếu không có Anh.

Kim ngạch thương mại Việt Nam - EU năm 2017 là 50,46 tỷ USD, chiếm 11,8% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam. EU là thị trường rất quan trọng với Việt Nam, như là thước đo chất lượng hàng hóa vì hàng rào kỹ thuật chặt chẽ.
Brexit có thể làm giảm sức mạnh “mềm” của  EU, các chỉ số kinh tế, xã hội toàn khối cũng sụt giảm, lãnh đạo EU sẽ phải tìm phương án lấp vào chổ trống mà Anh bỏ lại, trong đó chắc chắn có thương mại và ngoại giao. Điều này tạo cơ hội cho EU mở rộng hợp tác với các nước, trong đó EVFTA là một ví dụ.

Về thương mại, các sản phẩm từ Việt Nam không hy vọng sẽ dễ dàng hơn về mặt kiểm định chất lượng, vì bản thân EU hay nước Anh đều có các tiêu chuẩn rất cao.

Quan hệ thương mại Việt - Anh có quy mô vừa phải nhưng tăng trưởng đều đặn, nửa đầu 2018 Việt Nam xuất siêu sang Anh hơn 1,5 tỷ USD, cho thấy quốc gia Tây Âu này là thị trường tiềm năng. Tuy nhiên, chính sách thuế quan của Anh chắc chắn có biến chuyển thời kỳ hậu Brexit - bởi không còn ràng buộc từ EU.

Điển hình như tôm, Việt Nam là nguồn cung lớn nhất cho Anh. Một trong những thuận lợi đầu tiên đối với Việt Nam là được hưởng thuế ưu đãi phổ cập (General System of  Preference - GPS). Nhưng ưu đãi này có thể sẽ không còn tác dụng nếu Anh không còn là thành viên EU.

Nguồn: Báo Diễn đàn Doanh nghiệp