Malaysia đã tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) tại vòng đàm phán thứ ba vào tháng 10 năm 2010 và kỳ hiệp định vào tháng 2 năm 2016 với 11 thành viên sáng lập khác. Việc Mỹ rời khỏi TPP-12 là một tổn thất lớn đối với Malaysia vì đây là nguồn lực chính cho Malaysia tăng khả năng xuất khẩu do 2 bên chưa có hiệp định song phương.

Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) (hoặc TPP-11) thay thế TPP-12 do đó có phần kém hấp dẫn hơn đối với Malaysia. Tuy nhiên, Malaysia đã trở thành một bên ký kết CPTPP vào ngày 8 tháng 3 năm 2018 tại Santiago (Chile) do những thay đổi trong hiệp định mới trong khi chính quyền tại thời điểm đó cũng rất muốn tiếp tục tham gia với các quốc gia TPP-11 khác. Mặc dù nội dung đàm phán của hiệp định ban đầu về cơ bản vẫn được duy trì, 20 điều của TPP đã tạm thời bị hoãn lại, bao gồm các cam kết mạnh mẽ về sở hữu trí tuệ mà Mỹ đã nêu ra trước đó. Cụ thể, 11 trong số 20 điều khoản là về sở hữu trí tuệ. Đối với cơ chế giải quyết tranh chấp giữa chính phủ và nhà đầu tư (ISDS), CPTPP đã thu hẹp các cơ chế có sẵn cho các nhà đầu tư nước ngoài để kiện nhà nước thành viên sở tại.

Tuy nhiên, chính quyền mới của Malaysia được thành lập sau cuộc Tổng tuyển cử lần thứ 14 vào tháng 5 năm 2018 đã bày tỏ mối quan ngại nhiều lần về ảnh hưởng và tác động tiềm tàng của hiệp định CPTPP và họ đã kêu gọi xem xét lại tác động của Hiệp định này đối với Malaysia. Cần lưu ý rằng chính quyền trước đó đã thực hiện hai nghiên cứu đánh giá tác động của hiệp định, trong đó một báo cáo từ Viện nghiên cứu chiến lược và quốc tế và một báo cáo từ Pricewaterhouse Coopers. Kết quả từ hai nghiên cứu này cũng đã được công bố cho công chúng. Thay vào đó, các bảo lưu về các vấn đề được lựa chọn như ISDS, quyền sở hữu trí tuệ (IPR) và mua sắm chính phủ tiếp tục chiếm ưu thế. Điều đáng kể là chính quyền mới của Malaysia chưa đưa ra thời hạn phê chuẩn hiệp định. Hơn nữa, chính quyền đã tuyên bố rằng CPTPP sẽ chỉ được phê chuẩn sau khi chính phủ chắc chắn rằng nó có lợi cho đất nước này.

Trong khi các cuộc tranh luận về việc phê chuẩn được đặt ra về các vấn đề cụ thể, mối quan tâm đặt ra nhiều hơn về ý nghĩa rộng lớn hơn của việc phê chuẩn hiệp định. CPTPP được cho là một hiệp định toàn diện và tiến bộ, đòi hỏi phải có những cải cách trong quản trị của một quốc gia. Có nhiều người coi đây là một hạn chế đối với không gian chính sách của một quốc gia. Tuy nhiên, cải cách, bao gồm đặc biệt là cải cách thể chế, là lời kêu gọi của chính quyền mới của Malaysia đưa ra trước và sau cuộc tổng tuyển cử lần thứ 14. Những cải cách cần có trong CPTPP nên được coi là cải thiện quản trị và phê chuẩn hiệp định do đó sẽ gửi một tín hiệu tích cực đến thế giới rằng Malaysia thực sự đang tiến lên trong chương trình cải cách. Chính xác là chương trình cải cách này dự kiến sẽ đóng góp cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai, bằng cách nâng cao niềm tin của nhà đầu tư lớn hơn cả bên ngoài lẫn bên trong.

Ở khía cạnh nào đó, các chuyên gia cho rằng chính tác động phân phối của CPTPP đã làm cho quá trình phê chuẩn hiệp định trở nên trì trệ ở Malaysia, nỗi sợ phê chuẩn và mở cửa nền kinh tế cũng như quản trị tốt hơn có thể ảnh hưởng đến lợi ích của các chủng tộc ở Malaysia vì đây là một quốc gia đa chủng tộc. Trung tâm của vấn đề là các chính sách thương mại ở Malaysia phải vượt qua ranh giới giữa nhu cầu thúc đẩy tăng trưởng thông qua tự do tiến bộ và nhu cầu tiếp tục các chính sách ưu đãi. Nhưng nếu không phê chuẩn hiệp định thì sẽ có hậu quả tăng trưởng nếu tăng trưởng kinh tế chùn bước trong những năm tiếp theo. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng bằng cách trì hoãn phê chuẩn càng lâu càng tốt, nếu không phải là mãi mãi, không phải là câu trả lời cho Malaysia vì các quốc gia khác, kể cả các đối thủ cạnh tranh như Việt Nam đang tiến lên phía trước.

Nguồn: Báo Công thương
 

• Canada rà soát giá trị thông thường đối với ghế bọc đệm của Việt Nam
• Hiệp định Thương mại mới giữa Việt Nam - Lào: Đòn bẩy nâng quan hệ kinh tế lên một tầm cao mới
• Mở cửa thị trường Hàn Quốc cho nông sản
• Tiếp cận thị trường Mỹ và những lưu ý cho doanh nghiệp
• Tập trung khai thác thị trường thực phẩm Halal, đẩy mạnh xuất khẩu sang Malaysia